Twój koszyk jest pusty

  • Pałac w Rzucewie województwo pomorskie
    Pałac w Rzucewie
    Województwo pomorskie

    Po zakończeniu II wojny światowej w pałacu znajdował się PGR, Technikum Hodowli Roślin i Zasadnicza Szkoła Zawodowa. Od 1971 r. adaptowany na ośrodek kolonijny, w latach 1976-1983 stał pusty, dopiero w 1983 r. przejmuje go Cepelia i próbuje adaptować na hotel. Plany te urealnia dopiero właściciel prywatny, który w 1994 r. odbudował pałac i utworzył Hotel Jan III Sobieski.

  • Dwór w Prusewie województwo pomorskie
    Dwór w Prusewie
    Województwo pomorskie

    Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1342 roku i dotyczy granic klasztoru żarnowieckiego. W 1623 roku jest w rękach Gneomara Reinholda Krokowskiego, później pełni rolę tzw. królewszczyzny. W latach 1777-1797 majątek w rękach Przebendowskich, następnie od 1797 roku do 1835 r. von Zabokrzyckich, po 1863 roku kupuje go Niemiec Fliessbach.

  • Pałac w Krokowej nocą z drona w województwie pomorskim
    Pałac w Krokowej
    Województwo pomorskie

    Do 1308 roku brakuje źródeł historycznych, które dotyczą Krokowej oraz innych majątków (z wyłączeniem Jeldzina) należących do dóbr krokowskich w XIV i XV wieku. Sama wieś prawdopodobnie ukształtowała się w XIV wieku. Istnieją jednak przesłanki o frankońskim pochodzeniu rodu von Krockow.

  • Pałac w Jackowie
    Pałac w Jackowie
    Województwo pomorskie

    Pierwsza wzmianka o miejscowości Jackowo pochodzi z 1377 r. z Woskowych Tablic Kopenhaskich. Dowiadujemy się o nich od Woycecha (Wojciecha) von Jaskow (Jatzkow). W księdze komturstwa gdańskiego Jatzkow figuruje jako miejscowość założona na prawie polskim. Od XVI w. majątek należał do szlacheckiego rodu von Jatzkow.

  • Pałac w Rekowie Górnym
    Pałac w Rekowie Górnym
    Województwo pomorskie

    Z 1392 roku pochodzi pierwsza wzmianka o wsi, będącej własnością Ścibora z Krostkowa. W późniejszym okresie nazwa folwarku widniała na mapach jako Emilshof. W roku 1871 radca Hagen z Sobowidza postawił w centrum wsi pałac eklektyczny, inspirowany architekturą włoską.

  • Pałac w Godętowie
    Pałac w Godętowie
    Województwo pomorskie

    Pierwsza wzmianka o Godętowie pochodzi z 1284 roku. Wtedy książę pomorski Mściwój (Mestwin) nadał wieś Bożejowi, synowi Witka. Otrzymał on te ziemie pośmiertnie, za zasługi w boju. Był kanclerzem księcia pomorskiego Sambora, następnie burgrafem Świecia oraz palatynem i komesem Gdańska. Jego następcą był syn Malutin.

  • Pałac w Grąbkowie pomorskie
    Pałac w Grąbkowie
    Województwo pomorskie

    Pierwsze wzmianki o Grąbkowie pochodzą z okresu panowania księcia pomorskiego Ericha (Eryk I Pomorski), który wspierał wieś wraz z właścicielami Grumbkowa, Runowa, Żychliny i Roganic. Dokładnie z 1457 r. pochodzi nadanie dla Piotra Grąbkowskiego, który w lenno otrzymał wsie: Grąbkowo, Runowo, Życzlin i Poganice.

  • Dwór w Żarnowcu pomorskie
    Dwór w Żarnowcu
    Województwo pomorskie

    W 1220 r. książę pomorski Świętopełk zatwierdza klasztorowi w Oliwie dobra nadane przez jego poprzedników – w tym wsi Sarnowitz. W 1342 r. wielki mistrz Ludolf Kȍnig ponownie zatwierdza klasztorowi dobra oraz określa granice.

  • Dworek w Krępkowicach pomorskie
    Dworek w Krępkowicach
    Województwo pomorskie

    Pierwsza wzmianka o Krępkowicach pochodzi z 1283 roku, kiedy to książę pomorski Mściwój II wydał akt nadania wsi Mikołajowi Jankowiczowi. Był on protoplastą gdańskiej linii rodu von Janowitz. 

  • Pałac w Runowie pomorskie
    Pałac w Runowie
    Województwo pomorskie

    Runowo wzmiankowane jest po raz pierwszy w 1379 r. w źródłach pisanych w układzie granicznym książąt słupskich z zakonem krzyżackim. Według językoznawców nazwa osady Runowo jest dzierżawcza i pochodzi od nazwy osobowej Run (Runo) lub topograficzna od appellativum runo (wełna, względne poszycie leśne).

Dwory i Pałace Pomorza

Krótka historia pomorskich obiektów rezydencjalnych

Historia całego Pomorza jest skomplikowana. Powiat należał w przeszłości do różnych pod względem administracyjnym terenów. Na tym obszarze mieszkało kilka grup narodowościowych. Właścicielami obiektów rezydencjalnych była szlachta i mieszczanie pochodzenia zarówno polskiego, kaszubskiego jak i niemieckiego.

Wśród zawieruchy wojennej lat 1939 – 1945 zginęło wielu niemieckich właścicieli bądź ich potomków, co przyczyniło się w kilku przypadkach do wymarcia rodów (np. ród von Krause). Po wkroczeniu Armii Czerwonej wielu z nich musiało uciekać. Liczne są przypadki, w których właścicielom udało się przedostać na zachód, np. do Niemiec (m.in. rodzina Heyer, Küster czy Besser). Niektórzy zostali rozstrzelani w swoich posiadłościach (np. Eberhard von Köller z Osiek Lęborskich), a kilku aby uniknąć barbarzyństwa żołnierzy sowieckich popełnili wcześniej samobójstwo, zażywając truciznę (np. pani Kossowa z Gardkowic). Z kolei pałace i dwory były doszczętnie plądrowane i umyślnie dewastowane. Rodzinom zabierano całe ich dobytki m.in. obrazy, rzeczy osobiste takie jak zegarki, obrazy czy naczynia. Zabierano również zwierzęta – konie, kury, gęsi itd. 

Czytaj więcej

6 września 1944 r. PKWN wydało tzw. „Dekret o reformie rolnej”. Na jego podstawie pozbawiono majątków wszystkich właścicieli ziemskich w Polsce. Majątki zostały rozparcelowane i oddane w użytek chłopom. Średnio jedno gospodarstwo chłopskie otrzymywało 3 hektary ziemi. Przeprowadzenie reformy rolnej miało spełnić rolę polityczną, a nie ekonomiczną czy społeczną. Dążono do zniszczenia ziemiaństwa polskiego. Komuniści dążyli do zlikwidowania ziemiaństwa jako największego wroga, ponieważ stanowiło zagrożenie dla systemu komunistycznego oraz dla kultury. Zniszczony został dorobek wielu pokoleń polskiej inteligencji. Najstarsze polskie rody zostały wyrzucone ze swojej ojcowizny.

Nie poprzestano jednak na wyrzuceniu właścicieli z ich majątków. Dwory i pałace jako świadectwo dawnej kultury wciąż oddziaływały na lokalną wyobraźnię. Dlatego też celowo godzono się na plądrowanie i dewastacje obiektów rezydencjalnych.  W dawnych majątkach rozpoczęto tworzenie, tzw. PGR-ów.

Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR) tworzono przede wszystkim na Ziemiach Odzyskanych. Były to tereny zniszczone po wojnie i opuszczone przez ludność niemiecką, którą przesiedlano do alianckich stref okupacyjnych utworzonych na terenie Niemiec. Obszary te, były pozbawione jakiegokolwiek nadzoru i charakteryzowały się małym zaludnieniem oraz brakiem uregulowań własności prywatnej. Okazały się więc podatne na przeprowadzenie reformy rolnej. Ustanowienie PGR-ów na dawnych wschodnich ziemiach III Rzeszy miało zatem charakter kolonizacyjny i było sposobem na zagospodarowanie odłogów ziem poniemieckich.

Dwory i pałace stały się natomiast siedzibami, np. Stacji Hodowli Roślin. Tworzono w nich również mieszkania dla pracowników gospodarstw czy biura, co sprawiało iż cały ich wewnętrzny układ ulegał całkowitym zmianom. Niszczono wiele elementów wystroju architektonicznego, rozbierano piece, kominki, wyrywano boazerię czy balustrady schodów. Na przykład w dworze w Przebendowie sala balowa posłużyła jako magazyn ziemniaków. Obiekty, które nie nadawały się już do remontu, były rozbierane bądź też same ulegały zawaleniu. W okresie PRL-u zniszczona została większość polskich i niemieckich dworów, pozbawiając nas istotnej części dziedzictwa kulturowego.

Po upadku PGR-ów i odrodzeniu się wolnej Polski w 1989 r. duża część obiektów rezydencjalnych przechodziła na własność prywatną, co niestety częściowo równało się z ich dalszą dewastacją, a nawet całkowitym zniszczeniem.

Pozostawione same sobie, bez przeprowadzanych koniecznych remontów, dwory i pałace popadały w coraz to większą ruinę. Właściciele często nie radzili sobie ze swoimi nowo nabytymi obiektami. Nie starczało im pieniędzy na remonty, przeceniali swoje siły w próbie rewitalizacji budynków co prowadziło do ich pustoszenia i w dalszej części plądrowania i dewastowania przez okoliczną ludność.

Przez 40 lat panującego w naszym kraju komunizmu stan omawianych obiektów ulegał bardzo dużym zmianom. Dewastacja i późniejsze bezmyślne gospodarowanie w dworach i pałacach przez władze komunistyczne oraz przez nowych prywatnych właścicieli, doprowadziły do upadku wielu pomorskich zabytków. 

Powyższy tekst jest cytatem z pracy magisterskiej pt. "Historyczne rezydencje powiatu wejherowskiego - krajobraz kulturowy i narracje"  (autor: Nina Herzberg-Zielezińska).

735

obiektów odnalezionych

Na podstawie rejestrów zabytków, gminnych i powiatowych ewidencji zabytków oraz innych danych źródłowych.

29

brak informacji

O tylu obiektach nie odnaleźliśmy żadnych informacji.



Najnowsze wpisy z województwa pomorskiego

Zapoznaj się z najnowszymi wpisami o dworach i pałacach z województwa pomorskiego z naszej Bazy DIPP.

Pałac Wielkie Chełmy
Pałac Borcz
Pałac Orle
Dwór w zespole zamkowym Zamek kiszewski

Redaktorzy DIPP pomorskiego

Nina Herzberg-Zielezińska

Myślę, że mogłabym siebie określić jako pasjonatkę i obrończynię zabytków. Jestem poszukiwaczką interesujących miejsc oraz historii. W realizowaniu wytyczonych sobie celów czy projektów jestem ambitna i uparta. Krótko mówiąc nie daje łatwo za wygraną. Od życia oczekuję samych pozytywnych wrażeń. Choć kocham swoje rodzinne miasto – Wejherowo – to uwielbiam podróżować, nie tylko za granicę ale również po Polsce. 

Moja przygoda z obiektami rezydencjalnymi rozpoczęła się od wycieczki do pałacu w Karżniczce i pomysłu na pracę magisterską. "Historyczne rezydencje powiatu wejherowskiego - krajobraz kulturowy i narracje"  dały początek mojej nowej pasji. To wtedy rozpoczęłam poszukiwania dworów i pałaców i odkryłam, że jest ich naprawdę dużo. Obecnie pracuję nad skatalogowaniem wszystkich obiektów rezydencjalnych w całej Polsce. 

Radosław Kamiński

Absolwent Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Od młodości udzielał się społecznie, w harcerstwie (ZHR) oraz w Zrzeszeniu Kaszubsko-Pomorskim ( od 35 lat), gdzie był prezesem oddziału, obecnie jestem Wiceprezesem, także członkiem Rady Naczelnej. W latach 1990-2004 kierował Wejherowskim Centrum Kultury, rozwijając od podstaw tę instytucję, doprowadzając do przodującej w powiecie wejherowskim.

Przez wiele lat działał w turystyce, na różnych szczeblach, pełniąc funkcję prezesa Stowarzyszenia Turystycznego „Ziemia Wejherowska” oraz członka Zarządu Pomorskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej.
W latach 2007-2013 kierował wejherowskim Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej, doprowadzając tę instytucję do szerokiego otwarcia na turystów oraz mieszkańców.

Czytaj więcej

W całym swoim ponad 30-letnim okresie pracy działał na rzecz rozwoju turystyki oraz kultury Kaszub, tworząc autorski projekt „Szlak dworów i pałaców Północnych Kaszub”.

W 2006 roku wydał pierwszą publikację na ten temat, kolejne również związane były z tą tematyką (Dziedzictwo kulturowe Północnych Kaszub, Atlas turystyczny Kaszub Północnych, Rowerem na szlaku dworów i pałaców Północnych Kaszub, Dwory i pałace Północnych Kaszub 2017).
Był inicjatorem i realizatorem postawienia wielu tablic informacyjnych dotyczących tego szlaku, zaś jako przewodnik często realizuje wycieczki po wybranych obiektach (autokarowe a także rowerowe).

Posiada doświadczenie w wydawaniu książek, folderów promocyjnych, map, kalendarzy, ulotek oraz tablic informacyjnych, a także w realizacji wystaw, zwłaszcza fotograficznych. Jest autorem tryptyku o dworach i pałacach powiatów : puckiego, wejherowskiego oraz lęborskiego.
W 2018 roku uzyskał stypendium Marszałka Województwa Pomorskiego opracowując temat „Dwory i pałace powiatu wejherowskiego. Historia i architektura.” Podobne stypendium otrzymał i zrealizował w 2022 roku na temat powiatu lęborskiego. W bieżącym roku otrzymał trzecie już stypendium Marszałka na opracowanie dworów powiatu puckiego.
Jako Społeczny Opiekun Zabytków często wizytujący obiekty w terenie, współpracuje z pracownikami Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

Przez ostatnie 4 lata pracował dla Stowarzyszenia Turystycznego Kaszuby Północne, jako koordynator projektu unijnego „Dwory Południowego Bałtyku”. Dzięki jego staraniom powołano do życia „Pomerania Manors” Stowarzyszenie Właścicieli Pałaców i Dworów, którego jest członkiem wspierającym. Za swoją społeczną działalność został nagrodzony w 2022 roku nagrodą „Róży Północy” przyznawaną przez Powiat Wejherowski. Przewodniczący Powiatowej Rady Działalności Pożytku Publicznego w Wejherowie czwartej kadencji.

Piotr Podlewski

- historyk, etnolog
Autor licznych artykułów i publikacji dotyczących historii i kultury Dolnego Powiśla. Na swojej stronie "Penetracje wokół Sztumu" od kilku lat opisuje zapomniane miejsca mające dużą wartość historyczną dla historii regionu. Nie koncentruje się na jednej epoce, odnajdując i opisując pruskie grodziska, miejsca kultu, ślady po wojnach szwedzkich, napoleońskich, dawne nekropolie dworskie, aż po kampanie I i II wojny.

Najpiękniejsze dwory i pałace w województwie pomorskim

Odkryj najpiękniejsze moim zdaniem obiekty rezydencjalne w województwie pomorskim. Zobacz galerię wybranych dworów i pałaców. 

Pałac w Wejherowie z drona

Pałac Wejherowo

Autor: Robert Zieleziński
Pałac / Zamek w Krokowej z drona

Pałac Krokowa

Autor: Robert Zieleziński
Pałac w Łebuni z drona

Pałac Łebunia

Autor: Robert Zieleziński
Pałac w Grapicach

Pałac Grapice

Autor: Patrycja Hoppe
Pałac Cecenowo

Pałac Cecenowo

Autor: Robert Zieleziński
Pałac Kończewo

Pałac Kończewo

Autor: Robert Zieleziński
Dwór Wytowno

Dwór Wytowno

Autor: Robert Zieleziński
Dwór Sulęczyno

Dwór Sulęczyno

www.lesnydwor.pl
Pałac Mały Kack

Pałac Mały Kack

www.quadrille.pl

logo dwory i pałace polski

Copyright © 2020 Dwory i Pałace Polski. Powered by Indico S.C.  & Joomla! CMS 

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Znajdż nas na:

Instagram Facebook Facebook youtube

Kontakt

Indico S.C. , Przyjaźni9, 84-215 Gowino
NIP: 5882424318, REGON: 366309509

Kontakt z redakcją:

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.