Twój koszyk jest pusty

Dwór Zakoniczyn w Gdańsku

  • dwór Zakoniczyn w Gdańsku

    Autor: Michał Piotrowski, 2019 r.

Informacje ogólne

Lokalizacja: województwo pomorskie, powiat gdański, gmina Gdańsk

Rodzaj obiektu:
Dwór
Stan zachowania:
Niszczejący
Zastosowanie:
własność dewelopera PB Górski.
Skład zespołu:
dwór, wieża trafostacji, park dworski z ogrodem użytkowym, stawem, układem ścieżek oraz zachowanym starodrzewem, historyczny układ komunikacyjny, tj.: płn. odcinek drogi dojazdowej do zespołu z zachowanymi reliktami alei (ob. ciąg ul. Wieżyckiej na odcinku na płn. od skrzyżowania z ul. Porębskiego), odcinek historycznego traktu komunikacyjnego łaczącego wieś Kowale z wsiami Ujeścicsko i Szadółki, teren na którym przedmiotowe zabytki są usytuowane tj. części działek: 8/46, 8/175, 1105/1, 8/29, działki: 8/31, 12/6, 12/8, 12/10, 12/26
Numer rejestru:
1958
Data wpisu:
27 Wrz, 2018

Posiadasz więcej informacji
o obiekcie? Skontaktuj się z nami!

Zapoznaj się z historią dworu Zakoniczyn w Gdańsku

Przeczytaj więcej informacji o dworze Zakoniczyn w Gdańsku. Poznaj jego historię. Miłego czytania!

Historia

Niedaleko Gdańska, pomiędzy Ujeściskiem a Łostowicami znajduje się dzielnica Zakoniczyn. Po raz pierwszy nazwa tej miejscowości została użyta w dokumentach datowanych na lata 1402 i 1415 pod nazwą Czackenizm. W kolejnych latach nazwa miejscowości dalej ulegała zmianie na Zankenczin, Zankenczyn, w ostatniej odmianie Zankenzin można odnaleźć ją na mapach Wolnego Miasta Gdańsk. Gdy II wojna światowa dobiegła końca nazwa uległa spolszczeniu na Zakoniczyn.

Do majątku w Zakoniczynie prowadziły dwie drogi. Częściowo brukowana, całkiem dobrze zachowana aleja prowadząca z Łostowic, która obsadzona była dużą ilością drzew i druga z miejscowości Szadółki, która obecnie jest nieprzejezdna i porośnięta krzakami. W skład majątku w Zakoniczynie wchodziły wiejskie czworaki, zabudowania gospodarcze, założenie parkowe i dwór. Czworaki i zabudowania gospodarcze zachowały się w lepszym stanie, zaadaptowano je na mieszkania dla pracowników przez Państwowe Gospodarstwo Rolne, a park z przełomu XIX i XX wieku mocno podupadł. Niegdyś służący do wypoczynku, obsadzony dużą ilością drzew, dziś pozostawia wiele do życzenia. Zarośnięty, zaniedbany, zaśmiecony. Był tam też staw, który dziś przypomina raczej zamulone bajoro. Przy nim znajduje się dobrze zachowany cmentarzyk, na którym grzebano mieszkańców rodziny dworskiej. Od północo-zachodniej strony widoczne pozostały furtki i ogrodzenia, a raczej to co z nich zostało. Na przeciwko czworaków znajduje się obiekt z cegły, który kiedyś służył za stajnie. W majątku była też chlewnia, która została rozebrana w celu pozyskania cegły. Na planach Wolnego Miasta Gdańska z 1930 roku, widnieje dom zarządcy majątku,ekonoma którego dziś na mapach już nie ma. Był umiejscowiony od strony zabudowań gospodarczych, blisko dworu. Po 1945 roku był przekształcony na siedzibę sztabu jednostek niemieckich broniących dostępu do miasta. Doprowadzono do niego linie telefoniczne, a w jego wnętrzu urządzono polową centralę telefoniczną. W czasie ewakuacji obiekt wysadzono w powietrze, aby uniemożliwić jego przejęcie przez nacierające oddziały sowietów. Jedynym śladem, który po domu zarządcy pozostał są pozostałości fundamentów, na których stała altanka.

Dwór podczas wojny z zewnątrz nie uległ zniszczeniu. Został rozkradziony od środka. Z wnętrz dworu ocalała klatka schodowa, rozebrana i zabezpieczona przez służby konserwatorskie, którą można obejrzeć w budynku znajdującym się przy ulicy Świętej Trójcy, w którym znajduje się Pracowania Dokumentacji Zabytków. Dane budowniczego dworu nie są znane. Wiadome jest jednak, iż w czasach swojego rozkwitu majątek liczył 251 ha gruntów rolnych i należały do niego również Łostowice. Był własnością pruskiego rodu Wandtów. Ostatnim właścicielem był Artur Wandt. Budynek pochodzi z lat 1870-1880 wybudowanego na miejscu dworu z okresu wcześniejszego. Budynek w stylu neoklasycystycznym z wysuniętym ryzalitem pokryto białym tynkiem. Zdobiące go, wysunięte przed lico filary udekorowano korynckimi głowicami i gzymsami z kroksztynami. Od południa do dworu można wejść po murowanych schodach. Z tarasu z ryzalitem z przeszklonej arkady rozpościerał się piękny widok na park i staw. Mimo, że środek dworu mocno zdewastowano, zachowały się gipsowe sztukaterie oraz pokryty olejną farbą dębowy parkiet z pomieszczenia, które pełniło funkcje salonu. Drobnych prac konserwatorskich i oczyszczenia wymaga stolarka drzwi i okienna. Imponujące jest też drugie wejście do dworu, znajdujące się od wschodniej strony, które wieńczą prawie trzymetrowej wysokości drzwi z czterdziestocentymetrowym zamkiem. Tuż nad nimi piękny balkon z balustradą wykonaną z żeliwnych odlewów, niestety częściowo uszkodzony. W 2009 roku spłonęły przydworskie zabudowania.

W 2018 roku dwór w Zakoniczynie został wpisany do pomorskiego rejestru zabytków. Wpis objął zespół dworsko-parkowy wraz z dworem, wieżą trafostacji z 1910 roku, park dworski z ogrodem i stawem, ścieżki z zachowanym starodrzewem oraz historyczny układ komunikacyjny składający się z drogi dojazdowej z zachowanymi reliktami alei i historyczny odcinek traktu komunikacyjnego łączącego wieś Kowale z wsiami Ujeścisko i Szadółki. Wokół dworu od kilku lat powstają nowe osiedla. Firma Przedsiębiorstwo Budowlane Górski, która buduje osiedla jest też właścicielem dworu. Planuje przeprowadzić rewitalizacje obiektu i przekształcić go na przedszkole czy żłobek. Wykonany w 2007 roku miejscowy plan zagospodarowania terenu przewiduje pozostawienie lasu i parku.

Źródła wiedzy
  • Jerzy Samp, Gdańskie dwory i pałace, Gdańsk 2009
  • Piotr Mazurek, Założenie parkowo-dworskie w Zakoniczynie [w:] Jantarowe Szlaki, Gdańsk 1997, nr 3.
  • Piotr Mazurek, Na gdańskim południu [w:] Jantarowe Szlaki, Gdańsk 2002, nr 4

Tekst: Patrycja Grygoruk, zdjęcia: Michał Piotrowski, 2019 r. (udostępniono za zgodą autora).

logo dwory i pałace polski

Copyright © 2020 Dwory i Pałace Polski. Powered by Indico S.C.  & Joomla! CMS 

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Znajdż nas na:

Instagram Facebook Facebook youtube

Kontakt

Indico S.C. , Przyjaźni9, 84-215 Gowino
NIP: 5882424318, REGON: 366309509

Kontakt z redakcją:

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.