Pałac w Warcinie

Warcino (niem. Varzin) było wsią lenną pruskiego rodu von Zitzewitz. Było w ich rękach już od 1485 r. W 1660 r. majątek zakupił Otto von Massow. Inne źródła podają, iż w 1692 r. majątek przeszedł w ręce Kaspara von Massow. Kolejno w 1727 r. zakupił go przedstawiciel rodu von Podewils. Inne źródła: Werner von Podewils zakupił Warcino w 1765 r. Po jego śmierci majątek odziedziczyła jego córka, która wychodząc za mąż wniosła w posagu Warcino dla rodziny Blumenthal (inne źródła podają, iż Warcino stało się własnością rodu von Blumenthal w 1809 r.) W 1867 r. podupadły wówczas majątek zakupił ówczesny prezes rady ministrów hrabia Otto von Bismarck-Schoenhausen. Bismarck został wyniesiony do godności księcia i Kanclerza Rzeszy w 1871 r. Po śmierci kanclerza (30.7.1898 r.) majątek przejął jego drugi syn, hrabia Wilhelm von Bismarck, który był nadprezydentem Prus Wschodnich. Zmarł w Warcinie 30.5.1901 r. i tu został również pochowany. Do 1921 r. majątkiem zarządzała żona Wilhelma, Sybille. Później przekazała go synowi, hrabiemu Nikolausowi. Po jego śmierci (20.1.1940 r.) Warcino przejął jego syn – hrabia Rule von Bismarck i pozostało ono w jego rękach do 1945 r.

Pałac znajdujący się w Warcinie został wybudowany ok. 1664 r. Była to ulubiona rezydencja Bismarcka, dlatego też wielokrotnie ją przebudowywano i rozbudowywano. Obiekt został wybudowany na planie czterech prostokątów z wieżą pałacową, umieszczoną między częścią zachodnią, a skrzydłem pałacu. Zachowało się wiele oryginalnych elementów wyposażenia pałacu, m.in.: sala kominkowa, która za czasów Bismarcka była jego gabinetem, sala myśliwska i biała.

Po zakończeniu II wojny światowej majątek przeszedł na własność Skarbu Państwa. W 1946 r. w pałacu i folwarku umieszczono szkołę dla leśników, która funkcjonuje do dziś pod nazwą: Zespół Szkół Leśnych.

1. Pałac w Warcinie oficjalnie pełnił funkcję letniej rezydencji, jednak Kanclerz przebywał w nim nawet przez osiem miesięcy w roku (wraz z żoną i trójką dzieci).
2. Na terenie parku przypałacowego znajduje się cmentarz dla 14 psów należących do rodu von Bismarck.
3. Ostatnia mieszkanka pałacu – Sybille, nie ewakuowała się przed zbliżającymi się wojskami radzieckimi. Została w pałacu i przed wkroczeniem Rosjan, w nocy z 5 na 6 marca 1945 r. popełniła samobójstwo.
4. Na sąsiednim wzgórzu, w 1894 r. Bismarck kazał wybudować grobowiec rodzinny. Przed wojną miejsce to zwano Richtberg, a obecnie Wzgórzem Bismarcka, Czarną lub Czarcią Górą. Wzgórze było miejscem wykonywania wyroków. To tutaj w 1786 r. spalono jedną z ostatnich pomorskich czarownic – Svanitę. Na wzgórzu została pochowana również żona Kanclerza – Joanna. Jednak po śmierci Bismarcka w 1898 r. rodzina podjęła decyzję o zabraniu sarkofagu Joanny i przetransportowaniu go do Friedrichsruhe pod Hamburgiem, w miejscu gdzie pochowano również samego Bismarcka. Na wzgórzu pochowana została również Sybilla, która popełniła w pałacu samobójstwo w 1945 r. Obecnie z kaplicy pozostały jedynie ściany wytyczające jej obrys, elementy posadzki i trzy płyty nagrobne. Na jednej z nich widnieje herb Bismarcków. Kaplica została zburzona po 1945 r., a grobowce splądrowano.

• M. Mazur, H. Soja, Ziemia Słupska - dzieje i kultura: objaśnienia do mapy etnograficzno-historycznej powiatu słupskiego, Słupsk 2003.
• Rejestr Zabytków Nieruchomych, stan na 01-09-2016.

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska, zdjęcie: Michał Piotrowski, 2020 r.