Twój koszyk jest pusty
Liczba produktów w koszku: 0.
Lokalizacja: województwo pomorskie, powiat bytowski, gmina Czarna Dąbrówka
Rodzaj obiektu: | Pałac |
Stan zachowania: | Nieistniejący |
Przeczytaj więcej informacji o dworze w Nożynku. Poznaj jego historię. Miłego czytania!
Pierwsza wzmianka o Nożynku (niem. Klein Nossin) pochodzi z dokumentu z 1376 roku (z dnia świętego Grzegorza). Wtedy to Jasbo (Jaskow) Pirscha (von Pirch) otrzymał od księcia Kazimierza lenno składające się z Nożynka, Jaworów i Unichowa. Od tej pory wymienione wsie związane były przez wieki z rodziną von Pirch. Ród ten uznawany jest za jeden z najznamienitszych kaszubskich rodzin szlacheckich z terenu dawnego powiatu bytowskiego. W 1504 roku w dokumentach jako właściciel wzmiankowany jest Bartes von Pirch. Z kolei w 1717 roku właścicielem majątku był Urlich Felix von Pirch.
Nożynko 24 stycznia 1729 roku przejął kapitan Georg Ernst von Pirch (1695-1765). Georg musiał spłacić majątek swojemu rodzeństwu, a miał dwie siostry i pięcioro braci. Ożenił się on z Dorothe Elisabeth zd. von Somnitz (1701-1781). Dnia 12 czerwca 1765 roku w Poczdamie synowie kpt. Georga Ernsta von Pirch zawarli pomiędzy sobą umowę. Na jej mocy, po śmierci ojca, majątek nie miał być dzielony pomiędzy nimi. Zgodnie uznali, że dobrami powinien zarządzać nastarszy z nich, czyli Georg Lorenz von Pirch. Zastrzegli oni sobie jednak prawo do hipoteki. Po dwóch latach, dokładnie 27 kwietnia 1767 roku, wybuchł w Nożynku pożarł, w wyniku którego spalił się również pałac. Nowy obiekt zwany "zamkiem" został zaplanowany jako wspaniała budowla, jednak koszty budowy przewyższyły znacznie możliwości ówczesnego właściciela, Georga Lorenza von Pirch, który został zmuszony sprzedać majątek w 1787 roku rodzinie von der Martwitz. W ten sposób Nożynko stało się własnością Antona von der Matwitza i jego żony Gottliebe von der Marwitz zd. Goddentow. Jednak sprawa tejże sprzedaży budziła kontrowersje. Przecież została naruszona umowa pomiędzy braćmi von Pirch, którzy zastrzegli sobie prawo do majątku. Umowa sprzedaży wymagała więc zgody wszystkich spadkoberców, a jej uzyskanie nie było w tamtym czasie możliwe. Z tych nieprawidłowości zdawano sobie jednak sprawę, ponieważ sprytnie postanowiono, że rodzina von der Marwitz przejmie Nożynko na 25 lat (1788-1813). Po upływie tego czasu nikt z von Pirchów nie zakwestionował transakcji, dlatego Nożynko pozostało w rękach rodziny von der Marwitz. Był to dogodny czas dla nowych właścicieli, ponieważ kolejne pokolenia Pirchów przemierzały pola bitewne napoleońskiej epoki. Zdobywali oni sławę i zaszczyty i nie mieli czasu na zajmowanie się majątkami.
Kolejnym właścicielem dóbr w Nożynku z rodu von der Marwitz był od 1849 roku Adalbert, który w 1856 roku powiększył swój majątek o Unichowo. Tam też powstała jego rezydencja. Po jego śmierci w 1904 roku majątek uległ podziałowi pomiędzy dwóch braci: Georg i Friedrich. Dziedzicem Nożynka (jak podają niektóre źródła w 1908 roku) został radca stanu Friedrich von der Marwitz. Znacznie poprawił on kondycję majatku i przebudował pałac. Ostatnim przedwojennym właścicielem był Karl von der Marwitz. Rodzinę von der Marwitz spotkała smutna historia. Małżeństwo Karla von der Marwitz nie układało się zbyt dobrze. Pomiędzy małżonkami zabrakło jedności w czasie zbliżania się do Nożynka frontu. Oboje opuścili wieś wraz z uciekinierami, jednak każde udało się osobnym samochodem w kierunku Gdańska, z dalszym planem ewakuacji przez Bałtyk na zachód. Dalsze losy Karla nie są znane, jednak jego żona Aleksandra 13 lub 14 marca powróciła do Nożynla. Przenocowała ona tam wraz z innymi mieszkańcami i następnego ranka wyszła niepostrzeżenie. Po pewnym czasie ludzie zauważyli, że pali się pałac Martitzów. Ponieważ w pobliżu nie było rosyjskich wojsk, sądzi się, że mogła to być sprawka Aleksanry. Z legendy wynika, że Aleksandra spłonęła w swoim pałacu, jednak nie jest to prawdą. Powróciła ona do pozostałych mieszkańców wraz z Janem Głuchowskim, który był ogrodnikiem majątku. W lipcu 1947 roku wszyscy dawni mieszkańcy wsi zostali wysiedleni do Niemiec.
Znajdujący się w Nożynku pałac spłonął w 1945 roku.
Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska
Indico S.C. , Przyjaźni9, 84-215 Gowino
NIP: 5882424318, REGON: 366309509
Kontakt z redakcją: