Dwór w Górze

Pierwsza wzmianka o wsi Góra pojawiła się w 1236 roku w dokumencie księcia Świętopełka. Około 1700 roku powstał tu folwark w którym uprawiano żyto i jęczmień, hodowano konie, woły, krowy, wieprze i owce. Istniejący do dziś budynek dworski wybudowany został w XIX wieku. W okresie międzywojennym Góra znalazła się w granicach państwa polskiego i, jak wiele innych posiadłości niemieckich w owym czasie, przeszła na własność państwa Polskiego i została wydzierżawiona. Polskim dzierżawcą majątku w Górze, liczącego ok. 500 hektarów, został przybyły z Zamojszczyzny Ignacy Żylicz herbu Lubicz. Był on absolwentem Kopenhaskiej Królewskiej Akademii Rolniczo – Weterynaryjnej. W Górze zajął się hodowlą rasowych koni oraz krów. Hodował też własną odmianę żyta specjalnie dostosowaną do warunków pogodowych na Pomorzu. Żylicze byli aktywnymi członkami lokalnej społeczności, zaangażowali się też w nauczanie języka polskiego zarówno wśród dzieci, jak i wśród dorosłych mieszkańców wsi. Po wybuchu II wojny rodzina Żyliczów wyjechała na Lubelszczyznę, ale mieszkańcy Góry do dziś o nich pamiętają, o czym świadczy nadanie w 2013 roku jednej z ulic we wsi nazwy „Alei Rodziny Żyliczów”.

Po zakończeniu wojny w dawnym folwarku powstał PGR, zbudowano tuczarnię i chlewnię współpracująca z zakładami mięsnymi z Gdyni. W dworku powstały mieszkania dla pracowników. W 1989 roku dawny PGR przejęła spółka akcyjna z Gdańska, która nie dbała ani o dwór, ani o jego otoczenie. Lokatorzy jeszcze przez jakiś czas mieszkali w popadającym w ruinę dworze, jednak z czasem opuścili to miejsce. W 2014 i 2015 roku nieruchomość była bezskutecznie wystawiana na licytację. Dwór chciała też odzyskać gmina, nie udało się to jednak ze względu na wysokość zadłużenia tej nieruchomości.

• We wsi znajduje się figura Chrystusa Króla, którą ufundowali w 1928 roku członkowie lokalnego Towarzystwa Powstańców i Wojaków jako wotum wdzięczności za odzyskanie przez Polskę niepodległości. Po wybuchu II wojny Niemcy uszkodzili figurę niszcząc m.in. polskie napisy. Po wojnie figurę odrestaurowano.
• Do Żyliczów na praktyki przyjeżdżał najmłodszy z rodu von Krockow z Krokowej - Uli. W 1938 roku Państwo von Krockow zaprosili Marka Żylicza, syna Ignacego, na wakacje do Krokowej.

Tekst: Michał Piotrowski, Tajemnice Pomorza i Nina Herzberg-Zielezińska

• TeatrnNN, relacje Marka Żylicza

Zdjęcia:

• Michał Piotrowski, Tajemnice Pomorza, 2023 r.
• Nina Herzberg-Zielezińska, 2024 r.