Dworek w Roszczycach

Pierwsza wzmianka o majątku pochodzi z 1348 roku. Wtedy Gdański kontur zakonu krzyżackiego Gerhard von Steegen nadał Bartoszowi Rosiczowi (Bartus de Rossiz lub Rossytz, Rosicki) dobra rycerskie: Roszczyce i Borkowo na prawie magdeburskim. Do 1488 roku wieku wyłącznym właścicielem majątku był ród von Roschütz / Rosickich. W 1438 roku zmarł Paul von Roschütz i wieś przeszła we władanie jego zięcia Wawrzyńsca von Krockow. W 1507 roku majątek odziedziczyli jego synowie - Jan i Jerzy. Inne źródła jako właściciela Roszczyc wskazują także Lorenza von Krockow. Jego potomkowie zarządzali Roszczycami do 1815 roku. Od tego roku właścicielem został Retzlaff. Następnie w 1869 majątek przejął Adolf Retzlaff, a od 1895 jego siostrzeniec – porucznik Leo Nietzke. Ostatnim niemieckim posiadaczem Roszczyc był rotmistrz w stanie spoczynku Werner Kersberg. Nabył on majątek w 1913 roku. W momencie wkroczenia Armii Czerwonej w pałacu w Roszczycach mieszkał jego właściciel Werner Kersberg, jego żona Alice oraz córka Isabella. Zostali oni stamtąd wypędzeni i nakazano im opuścić wieś.

Sam dworek został wybudowany w pierwszej połowie XIX wieku w stylu klasycystycznym przez ród von Retzlaff.

W przykościelnym cmentarzu w Roszczycach zachowało się dziurawe ogrodzenie grobu członków rodziny von Grube.

Pastor Behnke w swojej kronice kościelnej opisuje pewne zdarzenie, które miało miejsce 14 lutego 1782 roku. Tytułowy wypadek wydarzył się na pobliskim jeziorze. Na jeziorze odbywał się połów, w którym uczestniczyło kilka osób, m. in.: córka zarządców majątku w Niezachowie Catarina, Johanna Ludwiga Wielke, 16-letnia Ewa wraz ze swoim ojcem i inni. Pod Ewą załamał się lód i wpadła ona do zimnej wody. Inni próbując ją ratować również zaczęli się topić. Próby wyciągnięcia wszystkich osób nie powiodły się. Udało się uratować dwie osoby, natomiast trzy osoby pozostały pod lodem. Wśród osób próbujących ratować Ewę był jej ojciec oraz pewien gospodarz, który próbował go wyciągnąć. Musieli oni spędzić w lodowatej wodzie przeszło godzinę, aby móc zostać uratowanym. Inne ofiary nie miały szan na przeżycie, ponieważ wyciągnięto je dopiero po 4,5 godzinach.

• Alicja Świetlicka, Elżbieta Wisławska, Słownik Historyczny Miast i Wsi Województwa Słupskiego, Słupsk 1998.
• Materiały i studia regionalizmu słupskiego, T. X, pod red. Józefa Cieplika, Słupsk 2008.
• Urlich Dorow, Zapomniana przeszłość. Upadek pomorskich majątków rolnych na przykładzie powiatu lęborskiego, Pruszcz Gdański 2010.
• Piotr Skurzyński i Radosław Kamiński, Dziedzictwo kulturowe Północnych Kaszub.
• www.reiseleiter-leba.eu, autor: Mariusz Baar, informacje o tragicznym wypadku.

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska, zdjęcia: Radosław Kamiński i www.zamki.rotmanka.com, Włodzimierz Jacek Adamski (udostępniono za zgodą autorów).