Dwór w Lewinie

Lewino to wieś szlachecka, której nazwa pochodzi od imienia „Lewy”.

Po raz pierwszy wieś Lewino wzmiankowana jest w dokumentach pisanych dnia 24 kwietnia 1224 roku, jako jedna z posiadłości klasztoru żukowskiego, potwierdzone przez księcia Świętopełka. W 1240 roku wieś była zobowiązana do dostaw miodu dla klasztoru. Później należało do podczaszego Glabuny, a w 1282 roku było już własnością biskupa kujawskiego. Wówczas pojawił się pierwszy zapis w formie Leuino. W 1334 roku Lewino przeszło na własność Swarza. Założono wówczas młyn na Bolszewce. W 1382 roku właścicielem był Piotr, a w 1392 roku Swarz i w 1400 Wojan. Około 1400 roku chłopska części wsi będąca we władaniu norbertanek żukowskich uzyskała nowe prawo niemieckie. Dobro rycerskie pozostało na prawie polskim.

Lewino jest gniazdem rodziny szlacheckiej Lewińskich herbu Brochowicz. Lewińscy nosili przydomki: Bach, Bac, Kołdras, Kołdrów, Kozik i Rojk.

W II połowie XV wieku wieś należała do Zygfryda z Lewina, który we wrześniu 1452 roku wystąpił ze Związku Pruskiego i na powrót stał się wiernym poddanym Zakonu Krzyżackiego.

Od XVI wieku właściciele nazywają się Lewińscy herbu Brochowicz III.

W 1600 roku majątkiem podzieliło się czterech potomków Lewińskich. Później Lewino zostało podzielone na pięć szlacheckich części, które w latach 1786-1805 po kolei wykupił radca krajowy Ksawery von Lewinski. W taryfach podatkowych ziem pruskich, pojawiają się po raz pierwszy należące do Lewina Rosochy jako osada młyńska, stała tam również karczma. Dnia 27 września 1772 roku tutejsi panowie Andrzej i Franciszek Lewińscy złożyli na zamku w Malborku przysięgę homagialną, czyli hołd poddańczy nowemu panu tych ziem królowi Prus Fryderykowi Wielkiemu. Odmowa groziła konfiskatą majątku.

W 1773 roku jako właścicieli części Lewina wymienia się Przebendowskich. W 1782 roku wymienia się rodzinę Zelewskich.

W 1789 roku wymienione są już tylko dwa udziały szlacheckie.

W XVIII wieku część Lewina należała do rodu von Marwitz.

W 1907 roku wieś była obszarem dworskim.

W 1929 roku Lewino było własnością Okręgowego Urzędu Ziemskiego

Brakuje informacji o dworze i jego losach. Wiadomo, że istniał jeszcze w 1915 roku.

• Leopold von Ledebur, Adelslexicon der Preussischen Monarchie. T. 2 (L-S)
• Leopold von Ledebur, Adelslexicon der Preussischen Monarchie. T. 3 (T-Z)
• Goniec Nadwiślański 1927.07.07, R. 3 nr 152
• Pielgrzym, R. 56 (1924), nr 24
• Józef Krzepela, Spis miejscowości i rodów ziemiańskich województwa pomorskiego, Kraków 1925
• Rocznik Pomorskiej Izby Rolniczej 1929-1930
• Bolesław Ślaski, Materiały do dziejów lokalnych Pomorza, Kępno 1935
• Kujot, Stanisław; Kętrzyński, Stanisław, Taryfy podatkowe ziem pruskich z r. 1682 ; Trzy wilkierze wiejskie, Toruń 1901
• Józef Belgrau, Strzepcz dzieje wsi i parafii, Pelplin 2013

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska,

Zdjęcie: 

• www.fotopolska.eu