Majątek w Węgierskiem

W 1520 roku Węgierskie (niem. Wiesenberg) należało do feudalnej posiadłości Kaspara von Zitzewitz. W 1652 roku major Christian Stephan von Grumbkow kupił Węgierskie od Petera von Zitzewitz zu Podel za 6 300 guldenów. Wyrazili na to zgodę: Lorenz von Zitzewitz oraz Johann Adolph von Zitzewitz zu Techlipp i Budow. Spadkobiercą majątku został syn Christiana – Joachim Ernst von Grumbkow (1637-1690). W 1693 w wyniku podziału majątku Węgierskie, wraz z Runowem i innymi posiadłościami rodu von Grumbkow, przechodzi na jego syna Otto Christiana von Grumbkow. Po jego śmierci część majątku przechodzi na jego brata Philippa Otto von Grumbkow.

Zgodnie z dyspozycją Philippa Otto von Grumbkow z dnia 3 sierpnia 1752 roku oraz ugodą podziałową między braćmi von Grumbkow z 1752 roku zapisał on majątek (z kilkoma wyjątkami) swoim synom Philippowi Wilhelmowi Otto i Friedrichowi Augustowi von Grumbkow. Węgierskie i Runowo początkowo należą do młodszego syna Friedricha Augusta, ale on umiera jako pierwszy i wszystkie posiadłości ostatecznie trafiają w ręce najstarszego Philippa Wilhelma Otto von Grumbkow.

Ostatni Grumbkow z tej rodziny zmarł w 1778 roku, pozostawiając pokaźny spadek swojej jedynej córce Friederike, wdowie po Podewilsie. Dopiero 29 grudnia 1779 roku sąd uznaje legalność tego spadku i odrzuca sprzeciw porucznika Friedricha Wilhelma von Grumbkow. W 1805 roku cały kompleks dóbr przypada córce Albertynie Friederike Sophie, zamężnej od 1789 roku z majorem von Bonin. Gdy w 1818 roku Albertine umiera, Węgierskie wraz z Runowem i innymi posiadłościami kompleksu Lupow, przechodzi na jej męża, a tym samym na rodzinę von Bonin. W 1829 roku majątek dziedziczy Otto Heinrich Ferdinand von Bonin, który był również właścicielem Runowa od 1827 roku.

W 1855 roku cały majątek staje się majątkiem dziedzicznym. Oznacza to, że od tego momentu podlega prawu spadkowemu, które rozróżnia część związaną z własnością (własność górna) i własność użytkową. Tylko jeden członek rodziny był uprawniony do własności użytkowej, podczas gdy własność nadrzędna była własnością rodzinną. Oprócz majątku Węgierskie i Runowa były to następujące majątki: Darsin (Darżyno), Lupow (Łupawa), Malzkow (Malczkowo), Pottangow (Potęgowo), Sorkow, Varzmin A, Zechlin. Znany jest również jako kompleks dóbr Lupow. Fideikomisy były często zarządzane w formie majoratów. Majorat to prawo starszeństwa, zgodnie z którym najbliższy męski krewny jest spadkobiercą. Jeśli stopień pokrewieństwa jest taki sam, najstarszy otrzymuje spadek.

W 1931 umiera ostatni z rodu - Ernst von Bonin, a majorat Lupow z wczesnobarokowym zamkiem Canitz przechodzi w ręce rodu Bartin der Puttkamer z siedzibą w północno-zachodniej części powiatu Rummelsburg.

W 1940 r. Vangerske, ostatnio włączone do Groß Runow (obecnie Runowo), zostało sprzedane Achimowi von Zitzewitz. Pod nazwą Wiesenberg, która obowiązywała w latach 1938-1945, był uważany za "spichlerz" okolicy, a gospodarstwo ziemniaczane cieszyło się dużą renomą. W 1938 r. majątek Wiesenberg obejmował 368 ha, z czego 314 ha stanowiły grunty orne.

Achim von Zitzewitz ze względu na gospodarkę wojenną nie był w stanie uprawiać i zmieniać jej tak, jak by sobie tego życzył. Ponieważ sam właściciel został powołany do służby wojskowej, Paschke, który podróżował z nim z Jamrinu, przejął zarządzanie majątkiem. Ziemia była uprawiana przy pomocy jeńców wojennych różnych narodowości. Achim von Zitzewitz opuścił majątek w styczniu 1945 r., aby odbyć swoją ostatnią misję wojenną i został ciężko ranny w pobliżu Köslin.

Nie zachowały się informacje o tym, jaki obiekt istniał w Węgierskiem.

• Karl-Heinz Pagel: Der Landkreis Stolp in Pommern. Zeugnisse seiner deutschen Vergangenheit. Heimatkreise Stadt und Landkreis Stolp, Lübeck 1989.
• https://www.stolp.de

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska