Z czasów sprawowania urzędu Wielkiego Mistrza zakonu krzyżackiego Carla von Trier pochodzi pierwsza wzmianka o Żelaźnie. 18 czerwca 1378 r. Wielki Mistrz Winrich von Kniprode zezwalał na zmianę majątków Sydow (Żydowo) na Selaschnow (Żelazno) i połowę Miromina (dziś nie istnieje). W dokumencie tym pojawiają się trzy nazwiska: Wojan, Cosma i Gneomar. W tzw. woskowych tablicach kopenhaskich wymieniony jest właściciel Żelazna - Michael von Schelesno. W 1437 r. była to osada na prawie polskim. W 1575 r. jedna część wsi należała do rodziny Rostken, druga część do Zelasinski (Żelazińskich). Według kroniki parafii w Osiekach na pocz. XVI w. cała miejscowość była własnością Zelasinskich, a w 1756 r. znaczna część ziem była podzielona na trzy gospodarstwa dla Ernsta, Johanna i Christiana Zelasinsi. Pozostała część Żelazna była własnością rodziny von Bornstädt. W kolejnych latach utworzyły się jeszcze mniejsze gospodarstwa, które należały m.in. do: Bronke, Lübtow i Stijentin.
W 1792 r. kapitan von Chmielinski sprzedał cz. A Paulowi Albrechtowi von Wittke, od niego zaś odkupił majątek jego szwagier Karl Friedrich von Koβ (Koss) z Siemierowic. Później dobra odziedziczył jego syn, który w 1842 r. sprzedał je swojemu zięciowi von Milczewski.
Cz. B była w 1798 r. własnością rodziny von Zielesinskich, a po nich zakupił ją Paul Albrecht von Wittke.
Cz. C była do 1828 r. własnością rodziny von Zielasinskich, która w tym samym roku sprzedała ją Wilhelmowi von Koβ, ten połączył cz. A i B.
Cz. D była do 1859 r. w rękach von Zielasinskich, od których nabył ją von Milczewski. W 1862 r. jego majątek został urzędowo mianowany jako majątek rycerski.
Cz. E sprzedał w 1817 r. Franz Mathias von Lübtow Karlowi Friedrichowi von Koβ. Od tej pory dobra dziedziczyły kolejne pokolenia z tego rodu.
Cz. F należała w 1736 r. do pana von Milczewski. Po nim odziedziczył ją jego wnuk von Lübtow. Ten sprzedał swoją ziemię w 1787 r. Jakobowi von Brunke, a jego trzy córki sprzedały ją później panu von Koβ,
Dopiero w 1859 r. cały majątek został połączony i był własnością von Milczewskiego.
Pierwsza informacja o rodzinie Milczewski dotyczy Michaela Milczewskiego (ur. 20 stycznia 1724 r.). Był on zarządcą majątków Wolinia i Górzyno w powiecie słupskim. Najprawdopodobniej był synem zmarłego 23 marca 1699 r. Georga Milczewskiego, który zarządzał tymi samymi majątkami. 2 stycznia 1863 r. właścicielowi Żelazna Robertowi Milczewskiemu, kapitanowi w stanie spoczynku, został nadany tytuł szlachecki. Jego syn Eugen Karl Robert von Milczewski (ur. 1 marca 1838 r. w Ulini), porucznik w stanie spoczynku, poślubił w 1866 r. Elisabeth von Rexin (ur. 22 marca 1848 r. w Wódce). Była ona córką kapitana w stanie spoczynku Alexandra von Rexin, rzeczywistego tajnego radcy, członka pruskiego stanu szlacheckiego, właściciela majoratu Wódka i Gniewino oraz Clary von Gotteberg. Eugen i Elisabeth mieli sześcioro dzieci: Curt Alexander Robert; Erna Felicitas Emilie, Agathe Klara, Else Marie Franziska, Gerhard Eugen, zwany Gerd - był on ostatnim właścicielem majątku rycerskiego w Żelaźnie. Ożenił si ę on z Erną von Usedom. Małżeństwo doczekało się pięciorga dzieci: Rose-Marie Frieda Elisabeth, Hans-Gerd Karl Robert Konstantin, Karl-Ernst Wend Alexander Jarislaf Siegwald, Gudrun Friederika Emilie Clementine, Johann-Friedrich Ewald Martin i Wend Günter Franz.
Kiedy 10 marca 1945 r. do Żelazna wkroczyli Rosjanie w pałacu znajdowali się Gerhard i Erna von Milczewski, ich trójka dzieci, 21-letnia sekretarka majątku, przedstawicielka urzędu stanu cywilnego Rose-Marie, 16-letnia Gudrun i 10-letni Johann-Friedrich. W nocy 11 marca cała rodzina udała się na pieszo przez pola do leśniczówki Osieczki w lasach koło Osiek. Rosjanina trafili na ich kryjówkę po tygodniu. Przez wiele tygodni rodzina włóczyła się po różnych domach, znajdowali prowizoryczne dachy nad głową. Gerhard był wielokrotnie aresztowany, poddawany przesłuchaniom i szykanowany. Jednak za każdym razem go zwalniano. Na Zielone Świątki rodzinie von Milczewski udało się powrócić do pałacu i zająć dwa pokoje. Jednak właścicielowi nie dano spokoju, bez przerwy go aresztowano i znęcano się nad nim. Pałac natomiast był nieustannie plądrowany przez radzieckich żołnierzy. Sytuacja niewiele się polepszyła po przejęciu władzy przez Polaków. Na początku sierpnia 1945 r. cała rodzina von Milczewski została przez Polaków aresztowana, doznała od nich wiele cierpienia. Od tej pory rodzina jak najszybciej chciała uciec na Zachód. Udało im się to. Statkiem z Ustki trafili na wyspę Rugię, do rodzinnych stron pani Erny. Tam rodzina pozostała aż do przełomu lat 1952/1953.
Po wojnie majątek przejęła Stacja Hodowli Roślin. Obecnie pałac należy do nowych dzierżawców, którzy pochodzą aż ze Szkocji.
Sklep
Ogłoszenia
