Podziel się:

Zapoznaj się z historią dworu Święty Zdrój w Gdańsku

Przeczytaj więcej informacji o dworze Święty Zdrój w Gdańsku. Poznaj jego historię. Miłego czytania!

Historia

Dwór powstał pod koniec XVIII wieku na terenie dawnej osady Heiligenbrunn- Święty Zdrój. Spod wzgórza zwanego Sobótką wypływa potok Studzienecki, którego źródła służyły do produkcji wody stołowej, popularnej nie tylko w Gdańsku, eksportowanej do północnych Niemiec. O jej leczniczym działaniu, zwłaszcza w przypadku chorób oczu, krążyły legendy.

Dwór był rezydencją gdańskich patrycjuszy i kupców. W 1616 roku właścicielem posiadłości był Albrecht Bischoff. Na początku XIX wieku posiadłość należała do rodziny Jacobs. W latach 1814-1839 właścicielem był Korneliusz Tocking, gdański kupiec. Od 1840 roku majątek należał do Jakuba Filipa Albrechta. W 1885 roku majątek przeszedł w ręce Oskara Schultza, który najprawdopodobniej dokonał jego przebudowy. Dobudowano ganek i taras. Kolejnym właścicielem w 1907 roku stał się Henryk Barczewski. W 1933 roku wnętrze przekształcono na bursę Związku Studentów Niemieckich w Wolnym Mieście Gdańsku. W 1945 roku spora cześć dworu została wypalona. Po wojnie dwór przejął Skarb Państwa, który przekazał go pod zarząd Administracji Domów Mieszkalnych. 15 października 1973 roku jako zespół dworsko-ogrodowy Studzienka został wpisany do Rejestru Zabytków. W 1998 roku właścicielem zabytku jest Aleksandra spółka z o.o. (obecnie Europejska Fundacja Ochrony Zabytków). W 2012 roku, na płocie przy dworze, ktoś zawiesił wieniec i klepsydrę z wymownym napisem: "Z głębokim żalem żegnamy dni minionej świetności". Dwór, który prawie 19 lat znajduje się w prywatnych rękach, jest w opłakanym stanie. Poza wyprowadzką dotychczasowych mieszkańców i zabezpieczeniem terenu nie zmieniło się tutaj nic. Właścicielka stara się o zdobycie funduszy unijnych na jego rewitalizację. W odtworzonym zespole Studzienka miałby powstać hotelik, określony mianem domu pracy twórczej dla artystów. W parku właścicielka chciałaby zrekonstruować "cudowne" źródełko.

Późnobarokowy dwór charakteryzuje się dziesięciosiową elewacją i trójczłonową bryłą z dwukondygnacyjnym i czteroosiowym korpusem głównym. Przykrywa go mansardowy dach. Od wschodu wzbogacony o ganek, od zachodu – tarasem podpartym na 6 murowanych kolumnach. Boczne skrzydła parterowe z mansardowym dachem i elewacją trójosiową. W dachu możemy dostrzec oryginalne lukarny, dobrze zachowane. Przy schodach wejściowych zachowały się dwa bogato zdobione ornamentem okuciowym prostopadłościenne słupki, podtrzymujące metalową balustradę. Do zespołu należy także drewniana stajnia (początkowo XIX wieku; obecnie budynek mieszkalny), która (przebudowana) zachowała jednak oryginalne klasycystyczne elementy zdobnicze. Dwór od północy i zachodu otoczony jest tarasowym ogrodem geometrycznym, z dobrze zachowaną graniczną aleją lipową, kilkoma starymi drzewami (z XIX wieku) oraz pozostałościami groty. Ciekawym elementem, który zachował się do dziś jest neogotycki kominek zachowany w piwnicy i słupek zabytkowego przedproża.

Źródła wiedzy
  • Jerzy Samp, Gdańskie dwory i pałace, Gdańsk 1998.
  • Katarzyna Moritz, „Akcja klepsydra” na pożegnanie Dworu Studzienka, 2012 r., [dostęp online]

Tekst: Patrycja Grygoruk, zdjęcia: Michał Piotrowski, 2020 r. (udostępniono za zgodą autora).