Pałac Krzywań

Krzywań pojawia się w źródłach historycznych już w 1396 roku jako lenno rodu von Vormann. Przypuszczalnie przed 1450 rokiem majątek nabył Lütcke von Massow. Później rodzina Vormann ponownie postarała się o prawo własności do majątku. 29 czerwca 1635 roku Lucas von Vormann poślubił Judith von Lettow. W 1717 roku jako dziedzic dóbr wymieniany jest Michael Lorenz von Norhmann (Vormann). To on najprawdopodobniej wywołał spór o majątek. Po bankructwie majątku nowym właścicielem został Claus Lorenz von Lettow. 21 października 1746 roku synowie Michaela Lorenza von Vormann zrzekli się praw feudalnych, dzięki czemu majątek mógł być dziedziczony w rodzinie Lettow. Po śmierci Clausa Lorenza von Lettow majątek trafił do jego najmłodszego syna Bogislawa Lorenza von Lettow. Ten z kolei sprzedał go z prawami feudalnymi w 1752 roku Joachimowi Rüdigerowi von Massow. Po jego śmierci w 1757 roku majątek otrzymał jego najmłodszy syn kapitan Joachim Detloff von Massow. Ten sprzedał dobra w 1771 roku inspektorowi Casprowi Freyschmidt. Kolejno majątek zakupiła Helena Juliana de Fayee z domu von Wobeser. Sprzedała ona majątek w 1784 roku za 6100 talarów Gustavowi von Gotteberg.

W 1841 roku majątek został sprzedany rodzinie Althen za 35 tysięcy talarów. Od 1866 roku właścicielem był Otto von Althen. Ostatnim przedwojennym właścicielem był Gerhard von Althen.

Pałac neorenesansowy znajdujący się w Krzywaniu pochodzi z II poł. XIX w. Otoczony jest parkiem założonym w stylu angielskim w końcu XVIII w. Pałac wymurowano z cegły na planie dwóch prostokątów, z ryzalitem z wejściem umieszczonym na ścianie licowej. Zewnętrzne ściany budowli posiadają ozdobne dekoracje wykonane w tynku. Dwukondygnacyjny budynek został pokryty dachem czterospadowym. Z dawnego wyposażenia i wystroju pałacu zachowały się dwa ozdobne piece kaflowe, balkon w sali balowej z pełną balustradą o dekoracji architektonicznej, ozdobne narożne szafy na galerii na piętrze, boazerie z dekoracją roślinną oraz stropy z dekoracją sztukatorską.

Obecnie pałac jest opuszczony.

• Karl-Heinz Pagel: Der Landkreis Stolp in Pommern. Zeugnisse seiner deutschen Vergangenheit. Lübeck 1989.
• Alicja Świetlicka, Elżbieta Wisławska, Słownik Historyczny Miast i Wsi Województwa Słupskiego, Słupsk 1998.
• M. Mazur, H. Soja, Ziemia Słupska - dzieje i kultura: objaśnienia do mapy etnograficzno-historycznej powiatu słupskiego, Słupsk 2003.
• Rejestr zabytków nieruchomych, stan na 01-09-2016.

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska, zdjęcie: wizytacja terenowa 02.03.2017 r. i Michał Piotrowski 2020 r. (udostępniono za zgodą autora).