Pałac w Domaradzu

W XIV w. wymienia się ród szlachecki Domrese jako właścicieli. Legitymowali się oni herbem von Stojentinów.

Od 1440 r. do 1945 r. był własnością rodu von Zitzewitz. W 1440 r. majątek kupił Martin z Sycewic (niem. Zitzewitz, Cecenowo).

W 1717 r. wymieniany jest Peter Friedrich von Zitzewitz.

W 1834 r. Domoradz w spadku otrzymuje Ferdinand Alexander Hermann von Zitzewitz z Cecenowa, który buduje w Domaradzu pałac. Jego żoną była Laura von Gottberg. Mieli czwórkę dzieci: Arthura, Charlotte, Paula i Maxa.

Ostatnimi właścicielami majątku byli Paul von Zitzewitz (zm. w 1908 r., ożeniony z Klarą von Homeyer) oraz jego syn Peter Hermann von Zitzewitz, który doprowadził majątek do świetności. Jego żoną została Elisbeth von Zitzewitz.

Peter Hermann von Zitzewitz uosabiał szlachecką pomorską tradycję jako gospodarz, myśliwy,
rolnik. Był wzorowym gospodarzem i leśniczym, który rozwinął Domaradz do wzorowego majątku.
„Czystość i porządek domaradzkich pól była lustrzanym odbiciem gospodarki i życia gospodarzy.
Porządek w każdym kącie i żaden odwiedzający nie zapomni porządnych, regularnie zamiatanych
dróg i widoku krajobrazu dużego parku” (Günther von Zitzewitz).

Dnia 8 marca 1945 r. do Domaradza wkroczyły wojska radzieckie. Miejscową ludność wysiedlono. Pałac został całkowicie spalony. Obecnym jedynym śladem jego istnienia jest niewielkie wzniesienie, pomiędzy podwórzem folwarcznym a parkiem. W majątku działał PGR.

W latach 80-tych XX w. córka ostatniego dziedzica dóbr Hermine von Arnim z domu von Zitzewitz, mieszkająca wówczas w RFN, ufundowała odbudowę kaplicy rodowej po jej pożarze oraz krzyż upamiętniający jej rodziców.

• Karl-Heinz Pagel: Der Landkreis Stolp in Pommern. Lübeck 1989, S. 451–454
• Dorota Cieślik, Karta Biała pawilonu ogrodowego, 1993, www.zabytek.pl
• Maria Grzybowska, Karta biała, 1997, www.zabytek.pl
• Ewidencja parkowa, www.zabytek.pl
• Alicja Świetlicka, Elżbieta Wisławska, Słownik historyczny miast i wsi województwa słupskiego : przewodnik bibliograficzny, Słupsk 1998.

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska

Zdjęcia:

• Karl-Heinz Pagel: Der Landkreis Stolp in Pommern. Lübeck 1989, S. 451–454
• Jerzy Dubiel, www.zamkilubuskie.pl (udostępniono za zgodą autora strony)