Dwór w Jeżewie

W 1356 roku Jeżewo zostało nadane jako dobro rycerskie. Pierwszymi właścicielami był ród Witków (von Wittke), którzy od nazwy posiadłości nazywali się również Jeżewskimi. Z tego rodu znani są następujący właściciele: Michael Ernst von Wittke, Hedwig Elisabeth, z domu von Mach, żona Franza Matthiasa von Wittke, Christian Ernst von Wittke, Paula Albrecht von Wittke oraz braci Michael Albrecht, Martin Friedrich, Christian i Franz Matthias von Wittke.

Jeżewo jest wymieniane w 1437 roku jako posiadłość szlachecka.

W 1575 roku majątek należał nadal do rodu von Wittke.

Do swojej śmierci w 1832 roku w dworze w Jeżewie przebywała wdowa po Michaelu Albrechcie von Wittke (Wittken) – Abigail Veronika von Wittke z domu von Lübtow. Jej mąż zmarł w 1788 roku, pozostawiając jej majątek. Oboje spoczęli na cmentarzu w Dzięcielcu.

Ich syn i spadkobierca, major Brandenburskiego Regimentu Grenadierów nr 12 Johan Wilhelm von Wittke, wolał pozostać w służbie wojskowej, a stary majątek rodowy przeszedł na inną własność w drodze sprzedaży.

W 1870 roku właścicielem czterech części majątku Jeżewo był Gadebusch, a jedna część należała do Eberharda von Zelewskiego. Później majątek należał do starosty królewskiego Hermana von Somnitz z Godętowa.

W lutym 1906 roku w majątku landrata Hermana von Somnitza wybuchł pożar. Paliła się stajnia i stodoła. Zginęło 9 koni. Miesiąc później pożar wybuchł w oborze. Spłonęło 7 krów i 15 świń.

Jako właścicieli Jeżewa wymienia się również: Piepkorn, Kratz, Hell, Sadewasser, Msciszewski (1803), Przebendowskich (1724), Gruben (1772).

Obecny kształt założenia Jeżewo zyskało w końcu XIX wieku i na początku XX wieku. Wówczas powstały murowane z cegły zabudowania folwarczne. Zarówno zabudowania folwarczne, jak i dwór zastąpiły budynki wcześniejsze, zapewne drewniane. Dwór powstał w początkach XX wieku, w latach powojennych jego wnętrze gruntownie przebudowano.

Po II wojnie światowej folwark upaństwowiono, działał jako Zakład Rolny Jeżewo podlegał PRG-owi Godętowo. W latach 60. XX wieku rozebrano gorzelnię, a w końcu lat 80. kilka innych budynków gospodarczych. Po rozwiązaniu PGR-u założenie przeszło na ręce Skarbu Państwa (AWRSP, później ANR), obecnie jest dzierżawione przez osobę prywatną.

W 1934 roku w gorzelni w Jeżowie kierownikiem był Otto Kowalke.

Z powodu poważnego niedoboru siły roboczej właściciel majątków Jeżewo i Paraszyno, von Zelewski z Barłomina do zbioru ziemniaków otrzymał wsparcie od 5 Pułku Grenadierów z Gdańska.

W Dzięcielcu w kościele znajduje się pamiątkowa tablica upamiętniająca urodzonego w 1784 roku w Jeżewie Karla Augusta von Wittke, kapitana w Pomorskim Regimencie Piechoty nr 14.

Osoby z rodu von Wittke, urodzone w Jeżewie:

Martin Friedrich von Wittke urodzony w rodzinnym majątku w Jeżewie, zmarł w 1824 roku.

Johann von Wittke, urodzony w Jeżewie, kapitan w Śląskim Regimencie Dragonów, ranny w kampanii reńskiej 1792 r., otrzymał order walecznych, ranny w kampanii nadreńskiej 1792 r.

Christian von Wittke

Johann von Wittke

Carl von Wittke

• Radosław Kamiński, Dwory i pałace powiatu wejherowskiego. Historia, architektura, 2024
• Jolanta Potylicka, Karta Biała, 2005, www.zabytek.pl
• Heimatkalender für den Kreis Lauenburg i. Pom. für das Jahr 1934
• General-Adressbuch der Ritterguts- und Gutsbesitzer im Norddeutschen Bunde : mit Angabe ihrer Besitzungen bis zu einem Areal von 500 Morgen abwärts: aus amtlichen Quellen. 2, Lfg. 2, Die Provinz Pommern; Provinz Pommern, Berlin 1870
• Lauenburger Illustrierter Kreiskalender für das Jahr 1908
• Cramer, Reinhold, Geschichte der Lande Lauenburg und Bütow Tl. 1, Die Geschichte, 1858
• Lauenburger Illustrierter Kreiskalender für das Jahr 1907
• Ledebur, Leopold von (1799-1877), Adelslexicon der Preussischen Monarchie. T. 2 (L-S)
• Ledebur, Leopold von (1799-1877), Adelslexicon der Preussischen Monarchie. T. 1 (A-K)
• Thorner Presse 1899, Jg. XVII, Nr. 248 + Beilage

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska, zdjęcie: Radosław Kamiński