Pałac w Przytocku

Wieś Przytocko (niem. Pritzig) była majątkiem należącym do rodu von Lettow. Sięgał on czasów kolonizacyjnych, jednak pierwsze zapisy pochodzą z 1473 roku. W tym samym roku Witzke Lettow w Przytocku sprzedał połowę wsi Witzke Lettow ze Świerzna.

W 1717 r. majątek był podzielony na trzy części. Właścicielami byli wówczas: Joachim Jerzy von Below, Krystian Erdmann von Lettow i Klaus Lorenz von Lettow. W 1733 r. ostatni z nich sprzedał swoją część Adamowi Henningowi von Kameke, który w 1736 r. oddał ją swojemu bratu Felixowi Otto Kameke. Ten z kolei wykupił pozostałe części majątku i sprzedał je swojemu bratu Jerzemu Albrechtowi Kameke. W 1789 r. jego syn, Otto Maximilian otrzymał Przytocko w spadku. Sprzedał go w 1791 r. Krystianowi Henningowi von Kameke. W 1814 r. Henning odstąpił majątek wysokiemu urzędnikowi z Darłowa – Goedenowi. Od 1843 r. właścicielem Przytocka był Villnow, który oddał swoje dobra synowi Krzysztofowi Wilhelmowi. W 1872 r. wieś otrzymała wdowa Villnow, Oskar Schroeder i Ryszard Fryderyk Villnow. Następnie majątek przeszedł we władanie Powiatowej Kasy Oszczędności w Sławnie. W 1880 r. Przytocko staje się własnością ziemianina Blank. W 1898 r. majątek kupił Fryderyk von Grunberg. To jemu przypisuje się budowę pałacu.

Sam pałac powstał w 1909 roku. Wybudował go Fryderyk von Grunberg, który rezydował w nim do 1945 roku. W latach 1950-60 obiekt był własnością PGR w Przytocku. W pałacu funkcjonowało również przedszkole. Następnie budynek przekazano w nieodpłatną dzierżawę Fabryce Igieł Dziewiarskich w Łodzi. Został on wykorzystany na kolonie dla dzieci pracowników Fabryki. W 1970 roku fabryka zrezygnowała z dzierżawy z powody zbyt wysokich kosztów utrzymania obiektu. W 1974 roku PGR decyzją Wojewody Koszalińskiego, przekazał nieodpłatnie pałac Prezydium Zarządu Głównego „Caritas" w Warszawie. W 1975 roku rozpoczęła się adaptacja budynku na cele opiekuńcze dla 60-ciu chłopców upośledzonych umysłowo. Remont trwał dwa lata. Prowadzenie Domu Pomocy Społecznej dla Dzieci w Przytocku przejęło od Zarządu „Caritas" Zgromadzenie SS Franciszkanek Misjonarek Maryi. Siostry prowadziły dom do września 1990 roku. 26 września 1990 roku została spisana umowa użyczenia pałacu pomiędzy Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej a Zgromadzeniem Braci Szkół Chrześcijańskich. Na mocy umowy ZBSCH zobowiązało się do prowadzenia Domu Pomocy Społecznej w Przytocku. Do dziś ZBSCH prowadzi w pałacu Dom Pomocy Społecznej.

W rejestrze zabytków widnieje tylko park pałacowy.

W latach 1692-95 po przepisowym procesie sądowym w Przytocku spalono na stosie jedenaście kobiet oskarżonych o czary.

• Alicja Świetlicka, Elżbieta Wisławska, Słownik Historyczny Miast i Wsi Województwa Słupskiego, Słupsk 1998.
• Rejestr Zabytków Nieruchomych, stan na 01-09-2016.
• Archiwalna strona www.powiatslupsk.info
• Artur Jakubowski, Karta Biała, 1996, www.zabytek.pl
• Henryk Soja, Karta Biała, 1996, www.zabytek.pl
• Dom Pomocy Społecznej prowadzony przez Zgromadzenie Braci Szkół Chrześcijańskich w Przytocku.

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska

Zdjęcia:

• Artur Jakubowski, Karta Biała, 1996, www.zabytek.pl
• Henryk Soja, Karta Biała, 1996, www.zabytek.pl
• Dom Pomocy Społecznej prowadzony przez Zgromadzenie Braci Szkół Chrześcijańskich w Przytocku (udostępniono przez DPS)