Pałac w Jerzkowicach

Pierwsza wzmianka o Jerzkowicach pochodzi z początku XV w. Majątek był wtedy podzielony na części A, B, C i D. Część B była dawnym lennem rodu von Zitzewitz. Natomiast części A, C i D przez wiele pokoleń należały do rodu von Puttkamer. Wymienianymi właścicielami w źródłach historycznych byli m. in. Peter Fried von Zitzewitz, Hans von Puttkamer, Christ von Puttkamer, Berthold Richard von Puttkamer i Berthold Claus von Puttkamer. W 1518 roku Hans von Puttkamer sprzedał cz. A jednemu z Zitzewitzów. Pod koniec XVIII wieku (ok. 1784 roku) Jerzkowice podzielone były na dwie części. Pierwsza z nich stanowiła własność kapitana Michaela Stanislansa (Michał Stanisław) von Zeromskiego (był on wnukiem von Puttkamera, żadne źródła nie podają którego), natomiast druga należała do porucznika Johanna Christiana Ernesta von Puttkamer. W 1702 roku Christoph von Hoym był właścicielem części A, którą sprzedał Hansowi von Puttkamer. Ten z kolei przekazał majątek swojemu synowi Nicolausowi Heinrichowi von Puttkamer. W 1799 roku August Christian Ludwig von Puttkamer sprzedał część majątku von Zeromskiemu. W rękach nowych właścicieli dobra pozostawały do 1862 roku. Właścicielami Jerzkowic z tego rodu byli: Hauptmann Casimir (Kazimierz) von Zeromski (syn Michaela), Julius Caesar Gerhard von Zeromski i Carl Heinrich von Zeromski (wnuk Michaela). W 1862 roku Carl zamieszkał w Jerzkowicach. W 1867 roku przebudował on pałac. Ponieważ nie miał synów to linia tego rodu wygasła. W 1761 roku jako właściciel znowu wymieniany jest Hans von Puttkamer oraz Anna Hedwig (z domu Woyen). W 1775 roku część D majątku należała do Johanna Wilhelma von Puttkamera, a w 1780 roku część C była własnością Augusta Christiana Ludwiga von Puttkamer. Źródła historyczne nie podają czy podzielony wcześniej na dwie części majątek został ponownie rozparcelowany na cztery części. Następnie majątek należał do von Gostowskiego (1884) i do Natzmerów (1893). W 1924 roku właścicielem Jerzkowic był Carl Oldwig von Natzmer. W źródłach historycznych wymieniana jest również Anna von Natzmer z domu von Gostowski. Przypuszczalnie więc majątek trafił do rodu von Natzmer poprzez małżeństwo Anny z Carlem.

Ostatnim przedwojennym właścicielem był Leo von Zelewski (1938). Założenie pałacowo-folwarczne składa się z dwóch części: pałacu i parku o charakterze krajobrazowym oraz części gospodarczej, czyli folwarku. Centralne miejsce w całym założeniu stanowi pałac, który przypomina zamek obronny.

• Karl-Heinz Pagel: Der Landkreis Stolp in Pommern. Lübeck 1989, S. 585–586.
• Alicja Świetlicka, Elżbieta Wisławska, Słownik Historyczny Miast i Wsi Województwa Słupskiego, Słupsk 1998.
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Czarna Dąbrówka, Gdańsk 2005.
• Program opieki nad zabytkami powiatu bytowskiego na lata 2017-2020.

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska, zdjęcie: www.fotopolska.eu, autor: elmis, 2016 r.(udostępniono za zgodą autora) oraz 

• Alexander Duncker, Wiejskie dwory, pałace i rezydencje szlachty pruskiej, wraz z rodziną królewską, rezydencjami letnimi, ogrodami przypałacowymi, artystycznie wykonane, z kolorowymi ilustracjami i tekstem w okresie 1857-1883 [dostęp: www.digital.zlb.de], Jerskewitz
• Karl Friedrich Schwirz / Deutschland
• www.fotopolska.eu, udostępnił: Kaszub