Pałac w Chorowie (niem. Chorow)

W 1590 r. Chorowo (niem. Chorow) liczyło imponującą liczbę 18 gospodarstw chłopskich. Według rejestrów z 1628 roku opodatkowano 93/4 łana ziemi. Podczas Wojny Trzydziestoletniej Chorowo musiało bardzo ucierpieć, ponieważ w 1655 i również w 1685 roku pozostały tylko 3 gospodarstwa chłopskie. Wprawdzie w 1717 roku mamy już 2 gospodarstwa chłopskie więcej, ale z 93/4 łana ziemi 73/4 były zajęte przez pola uprawne. Liczba gospodarstw chłopskich nie wzrosła w XVIII wieku, natomiast powstała seria chłopskich chat, ponieważ w 1784 roku było tam 17 ognisk domowych. Gospodarstwa chłopskie, które istniały podczas zniesienia poddaństwa dziedzicznego, zostały wykupione przez panującego na majątku szlacheckim, a założono nową osadę Neu Chorow.

Chorowo było dawnym lennem rodu von Lettow. Jednakże już wcześniej w historii przehodziło  w ręce innych rodów. Mickes Lettow sprzedał swoją część w 1519 roku, składającą się z 1 gospodarstwa chłopskiego i 1 nieużytkowanego gospodarstwa z chatą. Klaus Lettow zastawił w 1585 roku gospodarstwo chłopskie Woyke Pofantz Matthiasowi Zitzewitz w Techlipp, a Jürgen Lettow w 1590 roku również temu samemu Matthiasowi Zitzewitz gospodarstwo Tonniesa Kasiske. Właścicielestwo Massowa i Zitzewitza przeszło w XVII wieku na Puttkamerów. Klaus Henning i Werner Ernst v. Lettow sprzedali swoją część lettowskich dóbr w 1660 roku Johanowi v. Liebermann. Klaus Henning poślubił wdowę po Liebermannie i w ten sposób stał się właścicielem części dóbr. Jego pasierb Johann Ludwig v. Liebermann odzyskał posiadłość około 1704 roku. W 1717 roku jako właściciel pewnej części jest wymieniony Werner Ernst v. Lettow, który w 1717 roku oddał tę część Johannowi Ludwigowi v. Liebermann. Tę część zakupił w 1727 roku Hans Ewald v. Puttkamer, który w 1741 roku odsprzedał ją generałowi majorowi Adamowi Joachimowi Grafowi v. Podewils. Ten ostatni zakupił część Puttkamerów od wdowy po Andreasie Joachimie już w 1725 roku. W całości Chorowo przeszło na wnuka generał majora, Adama Heinricha Augusta Grafa v. Podewils, poprzez dziedziczenie. Następnie przeszło na hrabinę v. Blumenthal i w 1809 roku zostało zakupione przez hrabiego Konstantina Wernera v. Blumenthal z Varzin. Następnie w 1844 roku posiadłość przeszła na syna Adalberta Wernera v. Blumenthal, który 22 czerwca 1847 roku sprzedał Chorowo ekonomowi Hermannowi Machowi. Po jego śmierci w 1873 roku posiadłość należała do jego wdowy Emilie z domu Zutz, w współwłasności z dziećmi. Ci sprzedali majątek w 1874 roku księciu Ottowi v. Bismarck. Po śmierci księcia odziedziczył go drugi syn, hrabia Wilhelm v. Bismarck-Schönhausen, a po jego przedwczesnej śmierci wdowa, hrabina Sybille v. Bismarck z domu Arnim z Varzin. Od niej w dniu 30 października 1920 roku posiadłość otrzymał właściciel fideikomisu, hrabia Nikolaus v. Bismarck z Varzin. Osada Neu Charow została sprzedana właścicielowi Machowi 25 września 1856 roku, a on sprzedał ją 23 lutego 1872 roku ekonomowi Zollfeldtowi, który 16 sierpnia 1879 roku przekazał ją księciu Ottowi v. Bismarck. W ten sposób osada została ponownie połączona z głównym majątkiem i miała tę samą historię własności od tego momentu.

O pałacu w Chorowie nie zachowały się żadne informacje. Wiadomo, że istniał jeszcze przed 1945 r.

• Die Dörfer des Kreises Rummelsburg, Nach: Emil Gohrbandt: Ortsgeschichte In: Der Kreis Rummelsburg. Ein Heimatbuch. 1938/ Nachdruck1979. S. 113-193 (Original) / S.133-228 (Nachdruck) (vorläufige Version, Kreplin 11.2001), dostęp online.

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska

Zdjęcie: Karl Friedrich Schwirz, Deutschland, 1926