Pałac w Łupawie

Pierwsza wzmianka o Łupawie pochodzi z 1282 roku. Właścicielem był wtedy klasztor w Kołbaczu. Około 1300 roku majątek stał się własnością rycerzy polskich Svenzonen (Święców), a po wygaśnięciu tego rodu przeszła w ręce Krzyżaków. Później właścicielami były rodziny von Tessen i von Puttkamer. Potem Ewald von Puttkamer sprzedał Łupawę Joachimowi von Zitzewitz. W 1628 roku rejestr podatkowy wymienia Hectora zu Kantzke jako dziedzica Łupawy. W 1683 roku Joachim Ernst von Grumbkow kupił majątek od Ernsta Friedricha von Zitzewitz. W 1690 roku po śmierci Joachima Ernsta von Grumbkow Łupawę odziedziczył najmłodszy z jego czterech synów Philipp (Filip) Otto von Grumbkow. Był on ministrem króla Prus. Kiedy Filip zmarł w 1752 roku właścicielem został jego jedyny syn Philipp (Filip) Wilhelm von Grumbkow. Po jego śmierci dziedziczką majątku została jego jedyna córka Sophie, która wyszła za mąż za Podewilsa. Po śmierci jej pierwszego męża w 1779 roku zawarła drugi związek małżeński z Friedrichem (Fryderykiem) Otto von Bonin. Ich młodszy syn Edward von Bonin dorastał w Łupawie. Natomiast jego starszy brat Friedrich Wilhelm Bogislav von Bonin odziedziczył Łupawę po śmierci swojego ojca w 1822 roku. W 1931 roku majątek przeszedł w ręce Bartina von Puttkamer. Hans Jesko von Puttkamer odziedziczył majorat swego wuja. Był on ostatnim przedwojennym właścicielem.

Po zakończeniu II wojny światowej w majątku powstał PGR.

Znajdujący się w Łupawie pałac to obiekt z parterowym skrzydłem bocznym, o bogatym wystroju i licznych dekoracjach sztukatorskich, z interesującymi detalami w architekturze.

W 1683 roku Joachim Ernst von Grumbkow na ruinach zniszczonego przez wojnę trzydziestoletnią zamku wybudował pałac (znajdujący się tu wcześniej zamek został wybudowany przez Zitzewitzów, był on nazywany "Canitz"). Syn Joachima Filip Otto von Grumbkow przebudował wnętrza pałacu, co spowodowało że stał się on piękną gotycką rezydencją.

Obecnie pałac wskutek zaniedbań i wieloletniego braku właściciela nie istnieje.

Przypuszczalnie w pałacu nocował Napoleon, który maszerował z wojskami na Moskwę.

• Pagel Karl-Heinz: Der Landkreis Stolp in Pommern. Lübeck 1989, S. 715–722.
• Świetlicka A., Wisławska E., Słownik Historyczny Miast i Wsi Województwa Słupskiego, Słupsk 1998.
• Konarski P., Dolina Łupawy. Rys geograficzny i ślady kulturowe [w:] Materiały do poznania regionalizmu słupskiego, T. 6, Słupsk 2003.
• Program opieki nad zabytkami powiatu słupskiego na lata 2015 - 2018, Słupsk 2015.

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska, zdjęcie: www.zamkilubuskie.pl, Jerzy Dubiel (udostępniono za zgodą autora).