Pałac w Potęgowie

Średniowieczne grodzisko Potęgowo położone było w zachodniej części wsi. Zostało rozlokowane na wzniesieniu doliny przeciętej strumieniem, która kiedyś stanowiła nieckę jeziorną. Grodzisko było odgrodzone od reszty terenu okazałą moreną, która była nazywana Schlotkenberg i szańcem szwedzkim.

Początkowo Potęgowo (niem. Pottangow) było folwarkiem Darżyna (niem. Darsin). W repetytorium z 1523 roku jako właściciela wymienia się Petera von Puttkamera. Był on właścicielem od 1428 do 1687 roku. Wówczas dobra przeszły na własność rodu von Grumbkow. Wieś została przyłączona do Łupawy (niem. Lupow). W 1717 roku właścicielem majątku był David von Grumbkow, a dzierżawcą Hans Wokker. W drugiej połowie XVIII wieku Potęgowo wraz z Łupawą było w posiadaniu rodu von Bonin. Pod koniec XVIII wieku pojawiły się listy zastawne dotyczące lokalnych terenów rolniczych. Wtedy majątek Potęgowo został uznany za niezależną posiadłość. W 1818 roku właścicielem zostaje pruski generał dywizji Ernst Friedrich Otto von Bonin (1761-1822). Po jego śmierci, w 1826 roku, dzieci dzielą majątek na podstawie umowy spadkowej. Darżyno przechodzi w ten sposób na jego trzeciego syna, generała Otto Heinricha Ferdinanda von Bonin (1795-1862). Bonin poślubił w 1853 roku Hedwig Luise Frederike Albertine von Kamptz (1803–1868), wdowę po swoim kuzynie, pomorskim oberprezydencie Wilhelmie von Bonin (1786–1852). Ponieważ małżeństwo nie doczekało się potomstwa, to Otto chciał utworzyć z majątku fideikomis. W ten sposób majątek pozostałby w rodzinie, a jednocześnie stworzono by prawo użytkowania, które byłoby dostępne tylko dla jednego członka rodziny. W 1855 roku plan został zrealizowany, fideikomis został utworzony dla kompleksu majątkowego Łupawa, w tym Darżyno i Potęgowo. W 1910 roku książki adresowe dóbr zarejestrowały właściciela majoratu, Ernsta von Bonina, który zmarł w 1931 roku.

Później majątek został zasiedlony. Resztę objął Karl zum Winkel, pochodzący z rodziny dotychczasowych dzierżawców.

• Jacek Orłowski, Karta Biała, 1997, www.zabytek.pl
• Karl-Heinz Pagel: Der Landkreis Stolp in Pommern. Lübeck 1989
• Świetlicka Alicja, Wisławska Elżbieta, Słownik historyczny miast i wsi województwa słupskiego: przewodnik bibliograficzny, Słupsk, 1998.
• Danuta Sroka, Historia stolicy Gminy [w:] Głos Potęgowa, Nr 72, 2009.
• Leopold von Ledebur, Adelslexicon der Preussischen Monarchie. T. 1 (A-K)
• https://www.stolp.de

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska

Zdjęcie: Radosław Kamiński, 2023