Dwór w Łówczu

W wykazie dóbr rycerskich z około 1424 roku pojawiła się forma Loffcze. W tym samym roku występuje również nazwa Łówcz, jako jedyna z 77 dóbr rycerskich ziemi lęborskiej.

Już w 1437 roku wieś była podzielona. Jedna część należała do znanego, szlacheckiego rodu pomorskiego von Wittke (Witten, Vitken). Pierwszy list feudalny został dla nich wystawiony w 1553 roku. Oprócz Łówcza posiadali także pobliskie Jeżewo. Druga część Łówcza należała do Fabiana von Wittke. Sprzedają ją on swoim kuzynom Peterowi i Hansowi, a sam przeniósł się do Pucka. Kolejne listy feudalne dla tego rodu pochodzą z 1605 i 1608 roku.

W XVII wieku nastąpił podział majątku. Jeżewo zostało oddzielone od Łówcza.

Nie jest znana dokładna data podziału Łówcza, ale podział funkcjonował już na pewno w 1756 roku. Wówczas majątek był podzielony na: Łówcz Górny (Ober Lowitz) – z 1 folwarkiem, Łówcz średni (Mittel Lowitz) – z 4 folwarkami oraz Łówcz Dolny (Nider Lowwitz) – z 1 folwarkiem.

Łówcz Średni wraz z Nawczem posiadali Michel i Johann von Bichowski (Bychowski), a córka tego ostatniego dziedziczyła na tych częściach jeszcze w końcu tego stulecia (1784).

Właścicielem Łówcza Górnego (Ober Lowitz) w 1784 roku był porucznik Ernst Mathias von Warszawski. Około 1803 roku właścicielem został Michael von Sichorski, następnie von Sychowski, od 1857 r. Ottomar Kämmerer, a następnie Kutscher. Ten ostatni w 1879 roku połączył Łówcz Średni i Górny.

Łówcz Średni (Mittel Lowitz) był w 1756 roku podzielony na liczne udziały szlacheckie. Wymieniani są Bychowscy (1784), John i Michael (właściciele Nawcza), Jakob von Diezelsky, Ludwig von Jezewski (przypuszczalnie von Wittke z Jeżewa), pani von Zelasinski z Nawcza oraz Theodor von Wysiecki. W 1784 roku jako właściciele wymieniani są: Chosnitzki, bracia von Thadden (również wymieniani w 1803) z Redestowa.

W 1804 roku majątek był podzielony na cztery udziały. Udział A należał do Jakoba von Chosniztki. Udział B należał do Karla von Wysiecki i pani von Zelasinski. Udział C należał do radcy powiatowego von Lewinski (Lewińskiego). Udział D należał do pani Nietzke z domu von Wysieckiej. Później jako właściciel udziałów A, B i C wymieniony jest tylko Lewiński. Od niego majątek nabył bank główny w Berlinie, a następnie Johnn von Zelewski. Od 1857 roku majątek posiadał Louis Ottomar Kämmerer. W 1864 roku wszystkie cztery udziały kupił Paul Kutscher. Dnia 14 czerwca 1879 roku połączono Łówcz Górny i Średni tworząc Mittlel Lowitz (Łówcz Średni). Dnia 26 kwietnia 1893 roku Mittel i Nieder Lowitz (Łówcz Średni i Dolny) zostały również połączone i nazwane po prostu Łówcz.

W 1887 roku właścicielem był Robert Rieck, a w 1891 roku Theodor von Plachetki (?), który wcześniej był właścicielem Łówcza Dolnego.

W 1756 roku Łówcz Dolny był własnością von Kowalskiego. W 1784 roku była to własność Philippine Charlotte z domu von Kowalskiej – Dąbrowskiej, później Pobłockiej, a następnie Mathiasa von Strzebielinski. W 1831 roku właścicielem był von Bojan, a następnie wdowa von Plachetki z domu von Bojan. Od 1884 roku majątek należał do Marzell von Plachetki, a od 22 grudnia 1904 roku do nadleśnictwa w Gdańsku.

W 1740 roku wymienia się jako wlaściciela Grella (Groela), nie wiadomo na której części. A w 1838 i 1840 roku wymienia się także rodzinę Schmude (Schmude, Schmudde, Schmudden, Smudę, Zmudę, Zmudden; również z przydomkiem: Zmuda-Gostkowski i Żmuda – Trzebiatowski), również nie wiadomo której części.

Po 1920 roku Łówcz pozostał po niemieckiej stronie granicy, jednak większość mieszkańców stanowili Kaszubi. Podczas drugiej wojny światowej działała na tym terenie Tajna Organizacja Wojskowa Gryf Pomorski.

W Łówczu znajdował się niemiecki obóz, który podlegał pod KL Stutthof. Nieopodal dawnego majątku w lesie mieści się cmentarz więźniów tego obozu. Zabitych w 1945 roku.

Dwór w Łówczu istniał na pewno jeszcze w 1965 roku, co można wyczytać z tzw. karty zielonej. Wówczas był częścią prywatnego gospodarstwa rolnego, należącego do Feliksa Formeli.

• Radosław Kamiński, Dwory i pałace powiatu wejherowskiego. Historia, architektura, 2024
• Leopold von Ledebur, Adelslexicon der Preussischen Monarchie. T. 3 (T-Z), Adelslexicon der Preussischen Monarchie. T. 2 (L-S), Adelslexicon der Preussischen Monarchie. T. 1 (A-K)
• Przemysław Pragert, Herby rodów kaszubskich, Bychowski [w:] Pomerania : miesięcznik regionalny, 2003, nr 10-11, Gdańsk 2003
• Lauenburger Illustrierter Kreiskalender für das Jahr 1908
• Ruth Hoevel, Kirchspiel Krangen, Kreis Schlawe in Pommern, Münster, 1981
• Franz Schultz, Geschichte des Kreises Lauenburg in Pommern, Lauenburg 1912
• Strona Gminy Łęczyce

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska, zdjęcie: Radosław Kamiński