Podsumowanie I Międzynarodowej Konferencji „Ziemiaństwo – polska tożsamość, dwór – polska tradycja"

W powiecie gnieźnieńskim znajduje się obecnie 250 pałaców i dworów. Karol Soberski opowiedział o czterech z nich - Kołdrąb, Mielno, Popowo Podleśne i Popowo Ignacewo. Karol przedstawił sylwetki dawnych właścicieli wspomnianych majątków i opowiedział o tajemnicach, które udało mu się odkryć. Karol opowiedział nam również o nowo powołanym do życia "Instytucie Historii Ziemiaństwa" im. Braci Franciszka i Antoniego Saskowskich.

Więcej informacji o samym Karolu, jego pracy i wydanych przez niego książek, dowiedzie się z jego strony internetowej.

Pani Joanna zaczęła interesować się starymi rodami i pałacami już w latach 90. Rozpoczęła podróżowanie po interesujących ją miejscach wraz ze swoim mężem Edwardem, który wykonywał zdjęcia. Odwiedzone przez nich obiekty były głównie w stanie ruiny. Pani Joanna przyblliżyła nam historię Tadeusza Reytana oraz jego dworu w Hruszówce.

Pani Joanna jest również autorką książki "Dwór pejzaż okaleczony", która obecnie czeka na wznowienie.

Pani Magdalena Woch zabrała nas w niezwykle ciekawą podróż na Dolny Śląsk, do trzeciego co do wielkości zamku w Polsce. Pani Magdalena nie tylko przybliżyła nam historię zamku w Książua ale również przedstawiła ciekawostki z życia dawnych właścicieli Hochbergow.

Więcej o pracy Magdaleny na Zamku Książ możecie dowiedzieć się w tym wywiadzie.

Pani Marzena opowiedziała o zespole dworsko-parkowym w Jaszczurowej, który znajduje się w województwie małopolskim. Majątek ten był niegdyś własnością rodziny Thetschlów. Materiały fotograficzne, którymi podzieliła się z nami Pani Marzena na swojej prelekcji, pochodzą w dużej mierze od przodków dawnych właścicieli, z którymi udało jej się skontaktować. Co ciekawe w Jaszurowej funkcjonował prężnie browar. Warzono w nim piwo marcowe, porter, beczkowe i flaszkowe, a w ostatnich latach przed wybuchem II wojny światowej, piwo pełne jasne "Zdrój Podhalański", "Eksport Podhalański" oraz "Piwo Pełne Słodowe".

Dr Andrzej Prinke przedstawił nam postać Hansa Schleifa, człowieka o dwóch obliczach. Z jednej strony profesor, inżynier, z drugiej członek SS. Początkowo zdolny i niezwykle pracowity, młody człowiek, który rzetelnie realizował swoje cele, w pewnym momencie zderzył się z bezduszną, okrutną machiną totalitarnego państwa. Hans został mianowany na "Głównego zarządcę do spraw zabezpieczenia niemieckich dóbr kultury na dawnym terenie Polski" w dystrykcie poznańskim. Zasłynął z odzierania polskich muzeów z dóbr kultury oraz wrogich wystąpień w stosunku do polskich archeologów.

Paulina Maciejewska pokazała nam wybrane przez siebie obiekty rezydencjalne jako atrakcje turystyczne. Co ciekawe jako "atrakcje" ukazała również obiekty opuszczone, niesczejące, wydawać by się mogło takie, które nie będą nikogo interesować. Rosnąca jednak popularność tzw. urbexów oraz tajemniczych, zaniedbanych dworów i pałaców sprawia, iż można mówić o tych miejscach jako o atrakcji turystycznej. Paulina podała również bardzo ciekawy przykład tzw. "trwałej ruiny" - pałacu w Goszczu, który dzięki pomysłowości nowych właścicieli, stał się atrakcją turystyczną.

Zachęcam do odwiedzenia bloga Pauliny - Pałacowym Szlakiem.

Piotr Maszkowski opowiedział nam niezwykłą historię rodu arystokratycznego von Moltke "z skarbem w tle" z Dolnego Śląska. Region ten uchodzi za mekkę poszukiwaczy, tajemnic i skarbów. To właśnie w tym regionie kumulują się najciekawsze tajemnice skarbowe. Z rodem von Moltke związany jest pałac w Brzezicy, którego właścicielem w 1896 r. został pruski minister spraw wewnętrznych - Friedrich Ludwig Elis von Moltke. Sprawa tajemniczego skarbu rozpoczyna się w 1946 r. w wspomnianym pałacu w Brzezicy, który był wówczas majątkiem państwowym. Do pałacu podjechali tajemniczy ludzie, którzy chcieli rozmawiać z właścicielem. Powiedzieli, że otrzymali "rozkaz odzyskania ukrytej tam dokumentacji ambasadora von Moltke".

Całą historię możecie przeczytać w artykule Piotra - tutaj.

Radosław Herman poruszył niezwykle ważną problematykę nazewnictwa dworów, pałaców i zamków. Jak odróżnić od siebie te obiekty? Rzecz wydawać by się mogła prosta. Jednak do dziś wiele osób ma problem z rozróżnieniem i odpowiednim nazwaniem obiektów rezydencjalnych. Radosław nakreślił historię zamków, pałaców i dworów oraz opowiedział jak powinno się podejść do nazewnictwa obiektów rezydencjalnych. 

Radosława Hermana i jego zainteresowania możecie poznać bliżej na jego kanale na YouTube.

Czym byłyby zabytki bez wyposażenia? Meble od zawsze odgrywały ważną rolę w rezydencjach. Antoni Łęszczak opowiedział nam o dawnych wielkopolskich meblach w rezydencjach wiejskich. Pokazał kilka ciekawych przykładów mebli zabytkowych oraz opowiedział o ich tajemniczych skrytkach. 

Zabytkowe meble od Antoniego Łęszczaka możecie zakupić tutaj.

Pani Małgorzata Jackiewicz-Garniec przybliżyła nam trudną lecz niezwykle ciekawą historię Warmii i Mazur na tle majątków szlachty pruskiej. Pokazała kilka dworów i pałaców z tego regionu. Historia niektórych z majątków, które zlokalizowane są na terenach dawnych Prus Wschodnich, sięga do czasów krzyżackich, kiedy dobra powstawały w wyniku nadań za wierną służbę Zakonowi Krzyżackiemu. Pruskie korzenie właścicieli rezydencji diametralnie różnią się od pochodzenia szlachty polskiej. Podobnie wygląda sprawa samych siedzib, których architektura różni się od typowo polskiego dworu szlacheckiego. 

Jeżeli chcecie się dowiedzieć nieco więcej o dworach i pałacach z terenów dawnych Prus Wschodnich to polecam zakup książki Mirosława Garniec i Małgorzaty Jackiewicz-Garniec - "Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich".

Pan Jacek Jurczakowski przybliżył nam niezwykle ciekawą historię majątku w Radominie oraz rodziny Rościszewskich, z którymi jest spokrewniony. To dlatego jak sam mówił temat jest dla niego emocjonalny. Jest on wnukiem przedostatniej właścicielki Radomina. Pan Jacek podzielił się z nami również pięknymi fotografiami rodzinnymi. 

Panel dyskusyjny "Utracone decorum, czyli niemiecka grabież dóbr kultury z majątków ziemskich" był zwieńczeniem pierwszego dnia konferencji. W panelu wzięli udział: Magdalena Woch, dr Andrzej Prinke, Antoni Łęszczak, Dariusz Garba, Piotr Maszkowski, Paweł Becker i Karol Soberski. Poprowadzącym był Krzysztof Krzyżanowski.

Dodatkową, nocną atrakcją była projekcja filmu Śladami Pana Samochodzika po Pojezierzu Myśliborskim oraz spotkanie z jego producentem Robertem Lewandowskim.

Paweł Becker opowiedział nam o majątkach ziemi chełmińskiej. Przybliżył nam niezwykłe historie i losy pałacu w Nawrze, pałacu w Jabłonowie Pomorskim, pałacu w Ostromecku, pałacu w Turznie oraz dworze w Niedźwiedziu. Dla mnie najciekawszą historią była ta o rodzie Schönborn - von Alvensleben. Jak opowiadał Paweł Jacob Martin Schönborn był młynarzem o wielkich ambicjach. Zamarzyło się mu być artystokratą. Z racji tego, iż w XIX-wiecznych Niemczech można było sobie kupić tytuł szlachecki, to Jacob dorobił się takiego majątku, który pozwolił mu na spełenienie swojego marzenia. Jak można się domyślić jego dalsze losy, jak i losy jego rodziny są równie ciekawe.

Dla lubiących słuchać ciekawych histrorii, polecam wywiad z Paweł Beckerem, w którym opowiada o dworze w Niedźwiedziu. 

Krzysztof Krzyżanowski opowiedział nam o historii pałacu w Minkowskiem oraz związanym z nim tajemniczym pamiętniku oficera niemieckiego, w którym miała się znajdować informacja o ukrytym skarbie w parku pałacowym.