Dwór w Stachowiźnie

Majątek ziemski powstał już w czasach średniowiecznych.

W 1820 r. jako właściciel wymieniany jest L. R. von Stechov. Według innych źródeł miał on posiadać majątek już w 1805 r. W 1871 r. Stachowizna należała do wdowy Arhut.

W 1907 r. nowym właścicielem został Paul Raschke. W 1934 r. dobra odziedziczył jego syn, Max.

Pod koniec lat 20. XX w. majątek należał do rodziny Ahlmann.

Majątek ziemski po 1945 r. funkcjonował jako PGR. Przed likwidacją PGR jako zakład rolny z suszarnią zielonek na potrzeby innych zakładów zgrupowanych w PPGR Smokowo. Później dwór był własnością AWRSP. Później został zakupiony przez Piotra Woźniaka-Staraka dla żony. Jego tragiczna śmierć przerwała plany, jakie małżonkowie mieli w stosunku do zabytku. W 2020 r. Agnieszka Woźniak-Starak chciała sprzedać dwór.

Dwór został wzniesiony w II poł. XIX w. w stylu eklektycznym. Założony został na planie prostokąta, jednokondygnacyjny z facjatami i piętrem mieszkalnym w poziomie poddasza, przekryty dachem dwuspadowym. Na osi bryły obustronny płytki ryzalit, zdobiony detalem neogotyckim, naroża ryzalitu opięte sterczynami, zwieńczenia z pdeudokrenelażem. Elewacja boczna od strony wjazdu nawiązuje do zdobień neorenesansowych. Z bogatym detalem architektonicznym, zwłaszcza zamknięcia szczytu, z wolutkami, półkolistym szczycikiem.

Istnieje legenda o podziemnym tunelu, który w czasach krzyżackich miał przechodzić pomiędzy dworem a mieszczącym się nieopodal, nieistniejącym obecnie młynem w Dajnie. Miał on służyć ewakuacji i swobodnemu przemieszczaniu się bez oczu osób postronnych. Podobne połączenie miało istnieć między dworem w pobliskim zamkiem w Bezławkach.

• Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
• https://pieknagora.pl/
• Jerzy Sikorski, Katarzyna Soczewica, Karta Biała, 1998, www.zabytek.pl

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska

Zdjęcia:

• Michał Piotrowski, Tajemnice Pomorza, 2023 r.