W końcu XVIII wieku Pawłowice były własnością Rostworowskich, w tym w 1783 roku kasztelanica Rostworowskiego, syna kasztelana zakroczymskiego Jana Rostworowskiego. W końcu XIX wieku i na początku XX stulecia w rękach Skotnickich.

Dwór pod koniec lat 20. XX wieku należał do Wiktora Przedpełskiego, wybitnego działacza społeczno-politycznego II RP. Przedpełski był legionistą i obrońcą Lwowa w 1920 roku. Uczestniczył w powstaniach śląskich i był jednym z czołowych działaczy ruchu "Naprawa RP" BBWR. Oprócz zaangażowania politycznego prowadził intensywną działalność organizacyjno-gospodarczą (Dal", "Bacutil" czy "Wspólnota Interesów"). W pawłowickim dworze gościł wiele znaczących postaci II RP.

Był on drugim mężem Lidii z domu Starkmeth. Jej córka z pierwszego małżeństwa, Halina Lidia Martin z domu Duma de Vajda Hunyad (ur. 20.08.1911) wychowała się pod troskliwą opieką Wiktora.

Halina po kilkunastu latach powróciła do rodzinnego majątku wraz z dwoma córkami: Krystyną i Barbarą. Było to zaraz po wybuchu II wojny światowej, tj. we wrześniu 1939 roku. Jej mąż znalazł się wówczas na emigracji i był skarbnikiem polskiego majątku uratowanego z pożogi. Halina nie zgodziła się na kontynuację ewakuacji z rodziną, udającą się w kierunku Lwowa. Zamiast tego, podjęła pracę na gospodarstwie rolnym w Pawłowicach, natychmiast angażując się w działalność konspiracyjną, w ramach organizacji "Rola". Aktywnie organizowała poszukiwanie, transport i przechowywanie broni porzuconej przez polskie oddziały. W krótkim czasie doprowadziło to do utworzenia punktu składowania broni w pawłowickim majątku.

Wspólnie z parafią i przedwojennymi przyjaciółmi zajmowała się produkcją fałszywych dokumentów, zarówno dla oficerów ukrywających się w pierwszym okresie, jak i dla Żydów. Dwór w Pawłowicach pełnił funkcję schronienia dla potrzebujących i bezdomnych ludzi. Stał się on również miejscem czasowego wypoczynku dla zmaltretowanych uciążliwymi warunkami okupacji literatów, aktorów i inteligentów (Jerzego Andrzejewskiego, Leopolda Staffa, St. Ryszarda Dobrowolskiego, Tadeusza Hollendra Zawodzińskiego, aktorki J. Pollak i innych). Ich pobyty wiązane były z organizowanymi specjalnie dla nich „wieczorynkami” autorskimi. A te, wysoko oceniane w otoczeniu uzyskały dla Pawłowic miano „małych Puław”.

Część majątku została przejęta przez Wehrmacht pod kwaterunek. Jednak to nie powstrzymało Haliny. Została aresztowana przez Gestapo, ale szybko ją zwolnili. Po wyprowadzeniu się Wehrmachtu majątek znów stał się schronieniem dla znajomych Haliny, m. in. Andrzeja Gorzkowskiego.

Pawłowice zostają ponownie zarekwirowane przez Niemców we wrześniu 1942 roku. Pojawia się wówczas problem z wywiezieniem broni i ukrywającymi się we dworze ludźmi. Halina pomimo profesjonalnego prowadzenia rodzinnego majątku, została z niego wysiedlona i przeniosła się do Zalesia, gdzie również pod nosem wroga, kontynuowała pracę konspiracyjną.

Po zakończeniu II wojny światowej, majątek został przekazany Stacji Hodowli Roślin Ogrodniczych. Wówczas dwór utracił swój pierwotny wygląd. Obecnie dwór jest własnością Gminy Tarczyn. Obiekt pełni funkcje mieszkalne dla kilku rodzin. Z relacji mieszkanki, wiadomo iż gmina nie planuje remontu dworu. Mieszkańcy dbają o niego na swój sposób. Remontując go "na własną rękę". Obiekt nie jest wpisany do rejestru zabytków. 

Dwór wzniesiony około 1880 roku, parterowy, z obszerną wystawką dachową nakrytą – podobnie jak cała budowla – dachem dwuspadowym z okapem. Wejście poprzedzone drewnianą werandą, która obecnie już nie ma.

Tekst: Piotr Libicki, Dwory i Pałace wiejskie na Mazowszu, Poznań 2013.

Korekta: Nina Herzberg-Zielezińska, na podstawie:

• Relacja mieszkanki dworu, Pani Magdaleny Trzaskiej
• Akta osobowe Haliny Martin, Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej Toruń, dostęp online - Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa
• Jerzy Golański, Z dziejów Tarczyna, Tarczyn 2020
• Gminny program opieki nad zabytkami na lata 2019-2022, Gmina Tarczyn

Zdjęcia:

• Piotr Libicki, ok. 2011 r.
• M. Bielińska, ewidencja parkowa, 1978 r., www.zabytek.pl
• Magdalena Trzaska, 2024 r.