Lubuskie Dwory i Pałace

Najliczniejszą grupę zabytków zagrożonych, które nie utraciły wartości zabytkowych, stanowią zamki (3 obiekty, zatem 13,64% jest zagrożonych w skali województwa). Kolejną grupę według liczby zagrożeń stanowią obiekty z kategorii inne (7; 7,78%). Następną grupą są cmentarze (4; 7,55%) oraz obiekty rezydencjonalne (15; 7,28%). Są to grupy zabytków, w których procent występowania zagrożenia jest najwyższy. Może to być spowodowane m.in. tym, że zamki i obiekty rezydencjonalne to zabytki o dużej powierzchni i w związku z tym występują trudności w ich adaptacji do nowych potrzeb użytkowych. Renowacja takich obiektów wymaga zaangażowania dużych nakładów finansowych.

Do powiatów województwa lubuskiego, w których jest najwięcej obiektów zagrożonych, zalicza się powiat słubicki. W kategorii zabytków klasyfikowanych według funkcji pierwotnej w powiecie słubickim najgorzej wypadają obiekty folwarczne (3 obiekty, wobec tego 75% jest zagrożonych w skali powiatu), kolejną grupą są zabytki rezydencjonalne (4; 50%) oraz obiekty mieszkalne (3; 42,86%). W powiecie słubickim ewidentnym przykładem występowania takich zagrożeń jest zespół pałacowo-folwarczny w Lubieniu, gdzie obiekty wchodzące w jego skład są zaniedbane i nieużytkowane. Podobna sytuacja ma miejsce w powiecie żarskim w grupie zabytków folwarcznych (5 obiektów, czyli 10,64 % jest zagrożonych w skali powiatu). Przykładem w tym wypadku jest pałac z budynkami folwarcznymi w zespole pałacowo-folwarcznym w Lipnie, gdzie większość obiektów znajduje się w złym stanie technicznym. W skali województwa w grupie obiektów folwarcznych zagrożonych jest 6,43% budynków, co przekłada się na 20 obiektów.

Część obiektów rezydencjonalnych znajduje się w stanie zagrożenia, ponieważ ich stan jest taki od czasów II wojny światowej albo jest efektem zaniedbań i celowych zniszczeń już po jej zakończeniu. Jednak to brak użytkownika jest głównym zagrożeniem dla każdego zabytku. Brak pieczy nad własnym mieniem, rezygnowanie z podstawowych prac zabezpieczających przyczynia się do nieodwracalnej degradacji obiektu.

W województwie lubuskim odnotowano 44 obiekty, które utraciły wartości zabytkowe (co w skali województwa stanowi 1,11% obiektów). Należą do nich również obiekty rezydencjonalne (4 obiekty, zatem w skali województwa 1,94% obiektów utraciło wartości zabytkowe). W kategorii obiektów rezydencjonalnych najgorzej wypada powiat międzyrzecki (w skali powiatu 13,33% obiektów utraciło wartości zabytkowe). Może to być spowodowane m.in. tym, że obiekty folwarczne bądź rezydencjonalne nie zostały zaadaptowane do nowych potrzeb użytkowych. Renowacja takich budynków wymaga zaangażowania dużych nakładów finansowych.

Fragmenty tekstu pochodzą z Raportu o stanie zachowania zabytków nieruchomych w województwie lubuskim. Zabytki wpisane do rejestru zabytków (księgi rejestru A i C), wyd. Narodowy Instytut Dziedzictwa, Warszawa 2017.