Pałac w Giżynie

Ewidencja parkowa, www.zabytek.pl, 1992

Historia pałacu w Giżynie

Przeczytaj więcej informacji o pałacu w Giżynie. Poznaj jego historię, dowiedz się jak zmieniał się obiekt na przestrzeni lat i przeczytaj ciekawostki. Miłego czytania!

Historia

W 1337 r. Giżyno po raz pierwszy zostało odnotowane na kartach historii. W tamtych czasach wchodziło w skład ziemi kaliskiej i stanowiło istotny obszar w regionie. Wielowiekowa własność rodu Wedlów przyczyniła się do rozwoju wsi, a kolejne pokolenia znakomitych właścicieli sprawiały, że Giżyno stawało się coraz bardziej znaczące.

W XVI wieku, być może już wcześniej, Giżyno związane było z Polską i weszło w skład dóbr zamkowych w Mirosławcu. Jerzy von Wedel zapisał Giżyno, Hankę i Sadowo swojej żonie Dorocie von Massow jako oprawę.

Kolejne wieki przynosiły zmiany w strukturze własności w Giżynie. W 1568 roku Franciszek von Güntersberg został właścicielem Łowicza i Giżyna. W 1594 roku władzę w wsi przejął Sebald von der Goltz, szwagier Güntersberga. W 1600 roku właścicielem był Bernard von Borcke, a w 1615 roku nabył te ziemie polski szlachcic Andreas von Zernicke za 7 tysięcy guldenów.

W latach 1702-1745 wieś przeszła w ręce Joachima Reigera v.d. Goltz, który posiadał również część Mirosławca. Jego żona, Joanna Apolonia, wniosła majątek ojcowski w Suchowie w posagu.

W 1772 roku w Giżynie mieszkał baron Hans Reiger von der Goltz, a oprócz niego wieś zamieszkiwali także chłopi, pastuchowie, kowale i inni rzemieślnicy.

W 1816 roku Giżyno znalazło się w powiecie wałeckim, a majątek przeszedł do rodziny von Bonin. W kolejnych latach, różne rodziny były właścicielami tych ziem. W 1938 roku obszar majątku wynosił imponujące 1890 hektarów.

Na cmentarzu przy kościele wciąż można znaleźć ślady przeszłości, takie jak częściowo zniszczony pomnik nagrobny Sigismunda Freiharra von der Goltz z 1786 roku. Dzwon spiżowy z 1832 roku wciąż dzwoni na wieży kościoła, przypominając o minionych czasach.

W okresie powojennym, pałac stał się siedzibą Państwowego Gospodarstwa Rolnego (PGR). Eklektyczny obiekt z ośmioboczną ozdobioną krenelażem wieżą do roku 1991 mieścił część biurową gospodarstwa. Jednak po rozwiązaniu PGR-u pałac został zaniedbany i popadł w ruinę. Obecny właściciel, firma duńska Poldanor, zgodnie z zaleceniami konserwatora zabytków, zdecydował się na rozbiórkę pałacu w 2004 roku.

Pomnik w Giżynie

W miejscowości znajduje się charakterystyczny pomnik, który upamiętnia 22 mieszkańców Giesen (Giżyna), którzy służyli jako żołnierze niemieccy i polegli lub zmarli w okresie Wielkiej Wojny, w latach 1914–1918. Dodatkowo na pomniku znajdują się również dwie inskrypcje, upamiętniające dwóch żołnierzy, którzy zmarli ponad trzy lata po zakończeniu wojny, w styczniu 1922 roku.

Pomnik składa się z granitowej steli, ustawionej pionowo na kamiennym postumencie, na której wyryto niealfabetycznie w dwóch kolumnach stopnie, imiona, nazwiska i daty śmierci tych żołnierzy. Jednym z wymienionych jest kpt. Bruno Oskar Franz Neumann, który był właścicielem miejscowego majątku rycerskiego (Rittergutsbesitzer). Jego ojcem był Rudolf Hermann Neumann, syn Ferdynanda Samuela Neumanna i Fryderyki Ernestyny z d. Schiele, pochodzącego z Choszczna, który również posiadał majątek w Giżynie. Bruno Neumann był mężem Anny Heleny z d. Friese i miał dwoje dzieci: syna Joachima Bruno Kurta Neumanna (ur. 18 lutego 1904 r.) i córkę Christel Charlottę Marię Neumann (ur. 2 stycznia 1907 r.). Kpt. Bruno Neumann zmarł 10 listopada 1918 r. w szpitalu w Berlinie i został pochowany 15 listopada 1918 r.

Pomnik upamiętniający poległych w latach 1914–1918 stoi po prawej stronie schodów prowadzących do dawnej ewangelickiej świątyni, obecnie kościoła rzymskokatolickiego z przełomu XVII/XVIII wieku.

Źródła wiedzy