Twój koszyk jest pusty

Pałac w Siemczynie

Informacje ogólne

Lokalizacja: województwo zachodniopomorskie, powiat drawski, gmina Czaplinek

Rodzaj obiektu:
Pałac
Stan zachowania:
Częściowo odrestaurowany
Zastosowanie:
Kompleks Noclegowo-Wypoczynkowy Pałac Siemczyno
Numer rejestru:
249
Data wpisu:
19 Mar, 1960

Posiadasz więcej informacji
o obiekcie? Skontaktuj się z nami!

Zapoznaj się z historią pałacu w Siemczynie

Przeczytaj więcej informacji o pałacu w Siemczynie. Poznaj jego historię. Miłego czytania!

Historia

Wieś Siemczyno położona jest w województwie zachodniopomorskim, na Pojezierzu Drawskim, w gminie Czaplinek.

W XVI stuleciu spór ze starostą drahimskim o Siemczyno toczyła rodzina Golczów (von der Goltz). Już w 1292 r. Golczowie mieli zakupić Siemczyno od rycerskiej rodziny von Besskow. W 1503 r. Heinrich Golcz zakupił udziały w starostwie drahimskim, stając się tym samym panem ówczesnych właścicieli Siemczyna von Besskowów.

W 1620 r. doszło do podziału majątku leżącego na zachód od jeziora Drawsko między Arnoldem i Balthasarem Golczami. Pierwszy wziął Rzepowo i części Piaseczna oraz Kaleńska, drugi Siemczyno i pozostałe części Piaseczna i Kaleńska. Balthasar wybrał Siemczyno na swą siedzibę i wzniósł tam nowy dwór, o którym po raz pierwszy wspomniano w 1625 r.
21 lipca 1655 r. siedemnastotysięczna armia szwedzka dowodzona przez feldmarszałka Arvida Wittenberga wkroczyła na ziemie Rzeczypospolitej, rozpoczynając wielką wojnę, którą w Polsce zwać będą potopem szwedzkim. Korpus ten przekroczył polską granicę pod Heinrichsdorfem, czyli Siemczynem. Szwedzi maszerowali starym traktem przez Puszczę Polską (Polen Heide), co opisał wybitny polski historyk – Ludwik Kubala. Wkroczenie szwedzkiej armii opisał też Henryk Sienkiewicz w „Potopie”.

W 1699 r. Golczowie ufundowali barokową kaplicę wraz z kryptą, wybierając ją na miejsce swego wiecznego spoczynku. Kaplica zwana też mauzoleum Golczów jest najstarszą budowlą w dzisiejszej wsi.

Tragicznym efektem wielkiej wojny północnej (1700-1712) była zaraza przywleczona przez wojsko szwedzkie cofające się w kierunku Pomorza Szczecińskiego. W obawie przed śmiertelną chorobą Henning Berndt von der Goltz uciekł w głębokie lasy, do folwarku Kaleńsko. Właściciel Siemczyna obawiając się o swe życie, z przybywającymi do folwarku ludźmi rozmawiał tylko przez zmyślnie skonstruowaną rurę. Jego zachowanie było wprawdzie zrozumiałe, gdyż w wyniku zarazy w Siemczynie zmarła aż połowa mieszkańców wsi, jednak zastosowanie osobliwej rury przyniosło mu wątpliwą sławę w całej okolicy. To mało bohaterskie, aczkolwiek rozsądne, postępowanie zostało nieco podreperowane przez następne pokolenia siemczyńskiej familii
I w taki sposób rodzinna legenda zamieniła przestraszonego właściciela wsi w wybawcę połowy jej mieszkańców. Wizerunek Henninga Berndta został więc uratowany. Wydarzeniom tym Siemczyno zawdzięcza bardzo cenną pamiątkę – obraz Adoracji Ukrzyżowania Chrystusa przez Henninga Berndta von der Goltza.

Zasługą Henninga Berndta von der Goltza była odbudowa domeny siemczyńskiej po zniszczeniach wojennych. Założył on między innymi nową gorzelnię, a w latach 1722-1726 wybudował wielki pałac w stylu barokowym, który możemy podziwiać do dzisiaj. Okazałą budowlę wzniesiono na planie podkowy z tarasem pośrodku o długości 122 stóp (ok. 35,38 m) i szerokości 72 stóp (ok. 20,88 m). Pałac posiadał obszerny hol, z którego podwójne schody dębowe o wysokości 4,5 metra wiodły do pomieszczeń towarzyskich, mieszkalnych i sypialnych. Uwagę zwracały sala rycerska, otwarte kominki oraz olbrzymie piece kaflowe.

Po kilkuset latach gospodarzenia w Siemczynie familii von der Goltz w roku 1793 posiadłość przeszła w ręce rodu von Arnim, którego przedstawiciele pozostaną tutaj przez następne 102 lata.

Część majątku została za długi przejęta przez bank, gdyż w latach dziewięćdziesiątych XIX w. Posiadłość pomniejszona o 952 hektary została w 1895 r. sprzedana przez rodzinę von Arnim wdowie Mecie von Hensch (z domu von Foerster), która musiała być osobą żywotną i skuteczną w działaniu, gdyż w ciągu dziesięciu lat gospodarowania w Siemczynie udało się jej dokonać znacznych inwestycji. Wtedy zmodernizowała gorzelnię, która odtąd napędzana była maszyną parową, wybudowała kompleks budynków gospodarczych rozmieszczonych wzdłuż głównej drogi biegnącej przez wieś oraz czworaki dla robotników folwarcznych. Zasługą Mety jest również renowacja kaplicy von der Goltzów.
W czasie pobytu w Siemczynie Meta poślubiła szlachcica ze znamienitego rodu von Puttkamerów, ale ten szybko umarł i tak Meta von Puttkammer została wdową po raz drugi w życiu.

W 1905 r. pałac i posiadłość zakupił frankfurcki bankier Adolf Marwitz, który po roku odsprzedał siemczyński majątek Erykowi von Borcke. Ten ostatni jednakże sprzedaje posiadłość równie szybko, gdyż już w 1907 r. jej właścicielami stają się Hartwig i Mascha von Bredow.

 Okres 1907-1914 był postrzegany przez właścicieli posiadłości jako spokojne i dostatnie czasy. Zarządzany przez Hartwiga majątek prosperował bardzo dobrze. Pałac został rozbudowany o skrzydło północne, dokąd przeniesiono kuchnię i pralnię mieszczące się wcześniej w piwnicach.

26 kwietnia 1927 r. Hartwig trafił do szpitala w Szczecinie, gdzie zmarł na anemię. Jego śmierć była wielkim ciosem dla rodziny von Bredowów, a gospodarzenie posiadłością spadło teraz na barki owdowiałej Maschy. Pod koniec lat dwudziestych pomorskie rolnictwo dotknął kryzys światowy, w wyniku czego w 1931 r. majątek ziemski w Siemczynie tonął w długach i był u progu bankructwa.

W czasie II wojny światowej dwaj najmłodsi synowie Maschy: Siegward i Wilfried polegli na froncie radzieckim w 1942 r. i w 1943 r. Pozostali członkowie rodziny von Bredow przeżyli wojnę. Dzisiejsi gospodarze siemczyńskiego pałacu utrzymują przyjacielskie kontakty z Mathiasem von Bredow (synem Wicharda), który od 2010 r. sprawuje funkcję prezydenta rodu von Bredow.
Rozkaz ewakuacji mieszkańców wydano na 1. marca 1945 r., zbyt późno, by możliwa była skuteczna ucieczka na zachód większości Siemczynian. Radzieckie dywizje pancerne wyprzedzały kolumny uciekinierów i ostatecznie znaczna część mieszkańców Heinrichsdorfu wróciła do swych domostw.

Pałac

Pałac i majątek ziemski opuszczony przez von Bredowów zajęły na krótko wojska sowieckie. Wiosną 1945 r. rozgrabiono co cenniejsze wyposażenie pałacu. Polskie władze przemianowały Heinrichsdorf na Henrykowo. Jednakże już w 1947 r. dokonano ponownej zmiany nazwy na obecne Siemczyno.

W latach 1945-47 przeprowadzono przymusowe przesiedlenie ludności niemieckiej za Odrę, a do wsi przybywali liczni polscy osadnicy: repatrianci z ziem utraconych na wschodzie oraz przesiedleńcy ze zniszczonej przez okupanta centralnej Polski.

Majątek ziemski w roku 1949 r. przekształcono w Państwowe Gospodarstwo Rolne Siemczyno, które zlikwidowano w 1953 r. Następnie powstała Spółdzielnia Produkcyjna „Kłos” pomimo trudnych początków okazała się sprawnie działającym przedsiębiorstwem. Przez dziesiątki lat oferowała ona pracę mieszkańcom wsi i okolic.

Staraniem miejscowego nauczyciela Henryka Leszczyńskiego doprowadzono w roku 1950 do przeniesienia do pałacu szkoły podstawowej, co z pewnością zapobiegło dalszej dewastacji tego obiektu. W okresie wakacji mieścił się tu ośrodek kolonijny. Szkoła w pałacu funkcjonowała do początku 1986 r. kiedy to po katastrofie budowlanej ją zamknięto, a młodzież szkolną przeniesiono do Czaplinka.

19 marca 1960 roku Pałac wpisano do rejestru zabytków pod nr 249 zaś 20 lat później 12 czerwca 1980 roku do rejestru zabytków pod nr 1103 wpisano przypałacowy park.

W latach 1986-90 pałac nie miał gospodarza i coraz bardziej podupadał. Pod koniec 1990 r. pałac sprzedano prywatnym osobom, które nie podjęły jakichkolwiek działań w celu jego ratowania lub renowacji. W 1999 r. pałac stał się własnością braci Andziaków, którzy wcześniej odkupowali go częściami, min. w wyniku licytacji komorniczej. Nowi właściciele przystąpili niezwłocznie do prac zabezpieczających przed dalszą degradacją tego unikatowego zabytku.

Kolejnym ważnym krokiem było odkupienie w 2002 r. przez właścicieli pałacu znacznej części zabudowań folwarcznych oraz ziemi należących do Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Siemczynie. Kompleks budynków, historycznie stanowiący zespół pałacowo-folwarczny, położonych wzdłuż drogi krajowej nr 20 poddano szeroko zakrojonej renowacji.

Mając na uwadze dobro zabytkowych obiektów Siemczyna z inicjatywy właścicieli pałacu założono i 14 grudnia 2005 roku zarejestrowano Henrykowskie Stowarzyszenie w Siemczynie, któremu właściciele powierzyli w użytkowanie pałac i park. Odtąd Stowarzyszenie, zwane w skrócie HSS, dąży z uporem i nieustępliwością do odtworzenia zarówno architektonicznego, jak i historycznego piękna tego obiektu.

W czerwcu 2009 roku zakończono remont i przekazano do użytkowania na hotel całą część folwarczną (była chlewnia, obora, stajnia i oficyna).

Znamiennym dla zespołu pałacowo-folwarcznego w roku 2011 był fakt zakupu przypałacowego parku od Gminy Czaplinek. Warto wspomnieć, że starania trwały 11 lat i szczęśliwie dla zespołu pałacowo-folwarcznego zakończyły się sukcesem. W końcu, po wielu latach zespół pałacowo-folwarczny mógł być wpisany na listę zespołów pałacowo-folwarcznych z parkiem, których w naszym województwie już prawie nie ma.

Obecnie w odremontowanych pałacowych piwnicach oraz na strychu mieszczą się dwa muzea: „Pałac Siemczyno w epoce baroku” oraz „Uniwersalium Rzemiosł Różnych”.

Źródła wiedzy
  • Zdzisław Andziak, Henrykowskie Stowarzyszenie w Siemczynie [w:] Zeszyty Siemczyńsko-Henrykowskie, t. XIV, Siemczyno 2020, s. 27-36.
  • Fritz Bahr, Das Goltzen-Schloß zu Heinrichsdorf [w:] Unser Pommerland, Stettin, 1932, zeszyt 5, s. 153- 157.
  • Mathias von Bredow, Geschichte der Familie von Bredow in Heinrichsdorf (1907 – 1945) [w:] Zeszyty Siemczyńsko-Henrykowskie, t. I , Siemczyno, 2013, s. 36 – 43.
  • Wiesław Krzywicki, Andziakowie w Siemczynie [w:] Zeszyty Siemczyńsko-Henrykowskie. Wydanie specjalne II: Heinrichsdorf-Henrykowo-Siemczyno-przez wieki, Siemczyno 2014, s. 41 – 58.
  • Jarosław Leszczełowski, Henrykowscy Golczowie, Siemczyno 2013.
  • Jarosław Leszczełowski, Von Arnimowie z Siemczyna (cz. I) [w:] Zeszyty Siemczyńsko-Henrykowskie, t. IV, s. 76 – 85.
  • Jarosław Leszczełowski, Von Arnimowie z Siemczyna (cz. II) [w:] Zeszyty Siemczyńsko-Henrykowskie, t. V, s. 76 – 86.
  • Kamil Połeć, Burzliwa historia Siemczyna [w:] Zeszyty Siemczyńsko-Henrykowskie.Wydanie specjalne II: Heinrichsdorf-Henrykowo-Siemczyno-przez wieki, Siemczyno 2014, s. 12 – 39.
  • Kamil Połeć, Powojenne losy pałacu w Siemczynie [w:] Zeszyty Siemczyńsko-Henrykowskie, t. II , Siemczyno, 2013, s. 68 – 79.
  • Lothar Raatz, Das Goltzenschloß zu Heinrichsdorf  [w:] Tempelburg. Die Geschichte einer pommerschen Kleinstadt [b.m.w.], 1983, s. 86 – 90.
  • Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, edycja elektroniczna, red. Tomasz Jurek, Instytut Historii PAN, 2010-2019, hasło: Heinrichsdorf, http://www.slownik.ihpan.edu.pl [dostęp: 31.01.2021], s. 727.
  • Zeszyty Siemczyńsko-Henrykowskie. Siemczyno. Przewodnik – Historia, t. XI, praca zbiorowa, Siemczyno 2018.

Tekst i zdjęcia udostępnione przez: Pałac Siemczyno oraz www.zamkilubuskie.pl, Jerzy Dubiel (udostępniono za zgodą autora).


Zobacz odcinek programu Zanurzenie, prezentujący pałac w Siemczynie

Tajemnicze wnętrza zabytkowego Pałacu Siemczyno oraz tunel, odkryty w okolicy stawu będziemy penetrować podczas najbliższego odcinka programu Zanurzenie, realizacji portalu Wszczecinie.pl.

Więcej obiektów w gm. Czaplinek

logo dwory i pałace polski

Copyright © 2020 Dwory i Pałace Polski. Powered by Indico S.C.  & Joomla! CMS 

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Znajdż nas na:

Instagram Facebook Facebook youtube

Kontakt

Indico S.C. , Przyjaźni9, 84-215 Gowino
NIP: 5882424318, REGON: 366309509

Kontakt z redakcją:

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.