Pałac Pakosław

Wieś wzmiankowana po raz pierwszy pod koniec XIV w. Była własnością szlachecką. W 1580 r. jako właściciele wymieniani są: Marcin Lwowski i Marcin Pakosławski. Następnie wymieniani są Ostrorogowie. Od 1767 r. Pakosław wchodził w skład dóbr brodzkich Sylwestra Sczanieckiego, starosty średzkiego, posła na sejm. Po jego śmierci w 1786 r., majątki w Pakosławiu, Brodach i innych wsiach, odziedziczył jego syn – Łukasz Józef Sczaniecki, sędzia powiatu poznańskiego. W 1810 r. Łukasz Józef zmarł. Jego żona Weronika (z Zakrzewskich), załamana śmiercią męża, nie była przygotowana do samodzielnego zarządzania majątkiem. Do tego pozostała z pięciorgiem dzieci – Stanisławem, Konstantym, Nimfą, Kordulą i Emilią. Majątkiem zarządzała wówczas ich babcia Anastazja ze Skórzewskich Sczaniecka, która przejęła inicjatywę po zmarłym synu. Miała ona znacznie większe doświadczenie niż Weronika. W wyniku późniejszego podziału dóbr, Brody i Pakosław przypadły Emilii.

W 1896r. Pakosław przeszedł w ręce Stanisława Korzboka Łąckiego, a od 1932 r. majątek należał do siostrzeńca Stanisława Łąckiego – Janusza Tyszkiewicza.

W okresie okupacji majątkiem zarządzał Niemiec Paul Wiesner.

Po zakończeniu II wojny światowej majątek w Pakosławiu przejął Skarb Państwa Polskiego. Użytkownikiem została Państwowa Stadnina Koni Posadowo – Zakład Pakosław. W południowej części pałacu urządzono przedszkole dla dzieci z wsi i pracowników zakładu. Północną część przeznaczono zaś na mieszkania dla pracowników zakładu.

Park znajdujący się w Pakosławiu został uporządkowany staraniem Emilii Sczanieckiej po 1850 r. W latach 1840-42 w tym parku, na miejscu starego drewnianego dworu, który spłonął, zbudowano dla Emilii pałac. Jego projektantem był poznański budowniczy – Antoni Krzyżanowski. Pałac został rozbudowany pod koniec XIX w. i na początku XX w. przez Łąckich. W 1933 r. został wyremontowany przez ówczesnych właścicieli – Tyszkiewiczów.

Emilia Sczaniecka (1804-1896)

Urodziła się w 1804 w Brodach jako trzecie dziecko Łukasza i Weroniki Sczanieckich.
Była działaczką społeczną i patriotyczną. Brała udział w powstaniu listopadowym jako sanitariuszka a w okresie Wiosny Ludów i powstania styczniowego zakładała szpitale. W swych majątkach utworzyła szkołę, szpital i ochronkę. Pomagała także uwięzionym rodakom, emigrantom, spotykała się z emisariuszami. Jest uznawana za jedną z najwybitniejszych Wielkopolanek.

Emilia była kobietą poważaną i szanowaną zarówno przez Polaków jak i Niemców. Zmarła w 1896 r. w swoim pałacu w Pakosławiu. Jej pogrzeb stał się wielką patriotyczną manifestacją. Została pochowana na cmentarzu przy kościele w Michorzewie.

• Leonard Durczykiewicz, Dwory polskie w Wielkiem Księstwie Poznańskiem, Poznań 2017
• Paweł Łęcki, Karta Biała, 1994, www.zabytek.pl
• Ewidencja zabytkowego parku, www.zabytek.pl
• Jerzy Sobczak, Szlakiem słynnych Wielkopolanek, Poznań 2008
• Marek Rezler, Emilia Sczaniecka: 1804-1896, Poznań 1996

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska

Zdjęcia:

• Zdjęcia historyczne: POLONA i NAC, domeny publiczne
• Współczesne: