Pałac w Gródkach

Historia osadnictwa na terenie wsi Gródki (niem. Grodtken) sięga epoki kamienia - okresu neolitu. Szczególnie intensywnie tereny te były zamieszkiwane w okresie halsztadzkim epoki żelaza. Nazwa wsi wywodzi się od istniejącego tu niegdyś (zapewne we wczesnym średniowieczu) grodu obronnego. Pierwsze wzmianki o Gródkach pochodzą jednak dopiero z XIV wieku.

Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa Zakonu Krzyżackiego. W 1333 roku wielki szatny zakonu i komtur dzierzgoński Günter ze Szwarcenburga, nadał rycerzowi Stefanowi z Rusinowa 80 włók chełmińskich ziemi z obowiązkiem wystawienia dwóch służb w lekkiej zbroi. Z inicjatywy Stefana osiedliła się tu ludność niemiecka, a wieś nazywano Stefansgut. Po śmierci rycerza powróciła i utrwaliła się dawna nazwa, a do połowy XVI wieku część Niemców zasymilowała się, a inni wyjechali.

W dokumentach z 1635 roku dotyczących własności ziemskiej w Gródkach wymienia się m.in. nazwiska Albrechta Zielińskiego, Andrzeja Burskiego, Krzysztofa Masło, Zygmunta z Goczy Piątkowskiego. W 1710 roku Gródki stały się własnością wnuka Piątkowskiego, Jana Küchmeistra von Stenberga. W 1 poł. XIX wieku majątek był własnością Gotlieby (1780- 1883) i Leopolda (1787-1861) Küchmeister von Stenberg, a około poł. XIX wieku stał się własnością spokrewnionych z nimi (być może córki i zięcia) Marianny i Arthura von Wulffen.Pod koniec XIX wieku majątek przechodzi w ręce Gottlieby von Boddien, z domu Wulffen (prawdopodobnie córki Marianny i Arthura).

Pałac został wzniesiony w latach 1905-1908 przez rodzinę von Boddenów (Boddien). W księdze adresowej gospodarstw rolnych województwa pomorskiego z 1923 jako właścicielka widnieje nadal Gottlieba von Boddien.

W 1926 r. majątek kupił inż. wodny Rajmud Stodolski, budowniczy Gdyni, który nadał ostateczny kształt założeniu ogrodowemu. Majątek specjalizował się wówczas w gorzelnictwie oraz w hodowli zarodowej bydła oraz koni półkrwi szlachetnej. Stodolski przebywał w Gródkach do września 1939 roku. Natomiast jego żona (gdańszczanka) została wraz z dziećmi wysiedlona. Nowym właścicielem majątku został mąż córki von Boddienów niemiecki feldmarszałek von Bock.

Po 1945 r. pałac przejęło Gospodarstwo Technikum Rolniczego. Ulokowano w nim szkołę, która funkcjonowała tu do 1972 r. Później w pałacu znajdowało się przedszkole oraz biura i mieszkania Gospodarstwa Pomocniczego przy Zespole Szkół Rolniczych w Gródkach.

Pałac do niedawna był wystawiony na sprzedaż.

• Halina Lisińska, Karta Biała, 1995, www.zabytek.pl
• Leszek Godzieba, Karta Biała, 1999, www.zabytek.pl
• http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska

Zdjęcia: Michał Piotrowski, Tajemnice Pomorza, 2022 r.