Twój koszyk jest pusty

Pałac w Tarnogórze

  • Pałac w Tarnogórze

    Autor: Grzegorz Chowicki, 2021 r.

  • Pałac w Tarnogórze

    Autor: Wiesław Smyk, 2020 r.

Informacje ogólne

Lokalizacja: województwo lubelskie, powiat krasnostawski, gmina Izbica

Rodzaj obiektu:
Pałac
Stan zachowania:
Odrestaurowany
Zastosowanie:
Pałacowa Przystań w Tarnogórze
Skład zespołu:
pałac, park, aleja dojazdowa, podjazd z gazonem, fragmenty ogrodzenia z neogotyckimi słupami
Numer rejestru:
A/149

Posiadasz więcej informacji
o obiekcie? Skontaktuj się z nami!

Karta adresowa pałacu w Tarnogórze

Zapoznaj się z historią pałacu w Tarnogórze

Przeczytaj więcej informacji o pałacu w Tarnogórze. Poznaj jego historię. Miłego czytania!

Historia

Wieś Tarnogóra położona jest w środkowej części gminy Izbica, nad rzeką Wieprz, w obrębie Wyniosłości Giełczewskiej.

W 1540 r. starosta krasnostawski Jan Tarnowski przystąpił do lokacji miasta. Prawdopodobnie wraz z lokacją miasta zbudowano tu fortalicję oraz murowany dwór. W 1544 r. Jan Tarnowski wydzierżawił dobra tarnogórskie Annie z Pilczy Kobylańskiej, kasztelanowej rozpierskiej, a w latach 1546- 1552 Michałowi Działyńskiemu, podkomorzemu chełmskiemu. W 1552 r. Jan Tarnowski scedował dobra tarnogórskie na kanclerza Jana Ocieskiego. W latach 1553-1566 starostą tarnogórskim był Andrzej Dembowski, w latach 1566-1582 był Mikołaj Sienicki, a następnie jego syn Jan (1582-1611), a w latach 1611-1622 Stefan Snopkowski. W 1622 r. Adam Lipski, syn Jana, dowódca lisowczyków, a po nim w latach 1634-1636 Andrzej Lipski oraz Jan Lipski. Od 1656 r. starostwo przeszło w ręce Stefana Niewiarowskiego, który jako jeden z inspiratorów zabójstwa Wincentego Gosiewskiego, podskarbiego koronnego, został ścięty w 1665 r. W latach 1665-1675 starostwo tarnogórskie dzierżył Aleksander Niezabitowski, kasztelan sądecki, a następnie Samuel Kossakowski. W 1690 r., w zamian za udzieloną pożyczkę, Tarnogórę otrzymał Nikodem Żaboklicki, chorąży bracławski. Po jego śmierci w latach 1697-1702 starostwo przejął Jan Wycki Niemierzyc, a po nim Aleksander Trębiński (1715), Kazimierz Dłużniewski (1715-1726), Jerzy Wieniawski (1726-1731), podstoli lwowski Ankiewicz, w 1744 r. Antoni Granowski, który to w 1750 roku otrzymał przywilej królewski na lokację miasta Izbica dla osadzenia w nim Żydów usuniętych z Tarnogóry. Izbica staje się oddzielnym miastem, bez władz miejskich, podległym bezpośrednio staroście tarnogórskiemu. W 1773 r. Tarnogórę przejął jego syn Michał, żonaty z Marią Radziwiłłówną.

Prawdopodobnie już w XVII w. miasto zostało otoczone wałem od strony zachodniej. W XVIII w. powstała brama zachodnia. W 1717 r. rejestrowano w Tarnogórze drewniany dwór postawiony na planie prostokąta, trójdzielny, dwutraktowy, z sienią na osi. W jednym trakcie były dwa pokoje, a w drugim piekarnia z komorą. W 1717 r. właścicielem (części) miasta był Bohusz, miecznik miński. W 1795 r. dobra tarnogórskie zostały przejęte przez zaborcę austriackiego jako dobra kameralne. W 1807 r., w drodze zamiany z rządem austriackim, za Siedlce Tarnogórę otrzymali Czartoryscy, którą w 1808 r. sprzedali Ignacemu Horodyskiemu. W 1823 r. Tarnogórę kupił Józef Czyżewski, generał wojsk polskich, który w latach 1830-1840 wzniósł tu klasycystyczny pałac. W 1850 r. majątek odziedziczy jego dzieci: Władysław Czyżewski, Zofia z Czyżewskich Załęska, Marianna i Stefania Czyżewskie oraz wnuczki: Marianna i Józefa Koźmianówny, córki zmarłej Józefy z Czyżewskich Koźmian. W 1852 r. dobra te w całości objął Władysław Czyżewski, żonaty z Rozalią Świerzowską. W 1886 r. majątek odziedziczyły jego dzieci: Stanisław Wincenty, Zofia i Roja. W 1893 r. całość dóbr objął Stanisław Wincenty Czyżewski, żonaty z Marią Wisłocką, po pierwszym mężu Walicką. W 191 O r., po śmierci Stanisława, dobra w równych częściach odziedziczyli: wdowa Mańa Czyżewska, hrabia Stanisław Skarbek i Władysław Smorczewski, który gospodarował tu wraz żoną Zofią do 1944 r.

Pałac w Tarnogórze został wzniesiony w latach 1830-1831 przez generała Józefa Czyżewskiego, ówczesnego właściciela majątku. Powstał na podwalinach XVI-wiecznego dworu Tarnowskich. Budowę pałacu zakończono w 1840 r., taka też data widnieje nad frontonem.
Pałac zwrócony jest frontem na północ, z wejściem ocienionym kolumnami toskańskimi, zwieńczonymi trójkątnym frontonem. Budowla powstała na planie prostokąta. Z tyłu znajduje się taras, a przy południowo-zachodnim narożniku wieża. Wieża jest okrągła, piętrowa z prostokątnymi otworami okiennymi, zwieńczona masywnym gzymsem kroksztynowym i krenelażem, osłonięta spiczastym dachem stożkowym. Pałac został nakryty blaszanym czterospadowym dachem ze świetlikami. Elewacja zachodnia posiada romantyczny charakter, który akcentują nieregularnie rozmieszczone i zróżnicowane pod względem wielkości i kształtu otwory. Całość stanowi bardzo harmonijny widok i pięknie prezentuje się na tle parkowych drzew i krzewów. Równie ciekawe jest wnętrze pałacu z wzorzystymi posadzkami, które wykonano z różnych gatunków drewna. Sufity w pokojach i w holu zostały wykończone ozdobnymi sztukateriami. Na uwagę zasługuje wystrój samego holu, gdzie znajduje się mauretańskie przejście arkadowe, zakończone drewnianą, profilowaną ramą i dwiema kolumienkami. Prowadzi ono na piętro, gdzie znajdowały się pokoje mieszkalne. W holu znajduje się również neorenesansowy kominek z piaskowca, z otworem paleniskowym ujętym herbami o rzeźbionych głowach lwów. W parku urządzono ścieżkę przyrodniczą.

W 1869 roku Tarnogóra traci prawa miejskie i zamienia się na tzw. osadę z siedzibą urzędu gminy. W 1946 r. w pałacu powstało Samorządowe Koedukacyjne Gimnazjum i Liceum Gminnej Rady Narodowej. Mieścił się w nim Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych. Obecnie funkcjonuje tutaj Pałacowa Przystań, która zapewnia swoim gościom nocleg i posiłki w pałacowych wnętrzach.

Źródła wiedzy
  • Ryszard Bałabuch, Andrzej Łuczyński, Rezydencje magnackie i dwory szlacheckie Lubelszczyzny, cz. 3, powiaty: chełmski, krasnostawski, lubelski, świdnicki, Powiśle-Dęblin 2011. 
  • Mieczysław Kseniak, Smorczewscy herbu Rawicz [w:] Kamenna kwartalnik kresowy, Nr 4 (929), 1990 r.
  • Jerzy Żywicki, Rezydencje neogotyckie na Lubelszczyźnie, Kozłówka 2001 r.
  • Jan Górak, Miasta i miasteczka Zamojszczyzny, Zamość 1990

Tekst opracowała: Patrycja Grygoruk

Zdjęcia:

  • współczesne - Wiesław Smyk, 2020 r. i Grzegorz Chowicki, 2021 r.
  • historyczne- Lubelska Biblioteka Cyfrowa, domena publiczna: zdjęcie Tarnogóra Park 1912 r., zdjęcie wnętrza pałacu 1900 r.

logo dwory i pałace polski

Copyright © 2020 Dwory i Pałace Polski. Powered by Indico S.C.  & Joomla! CMS 

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Znajdż nas na:

Instagram Facebook Facebook youtube

Kontakt

Indico S.C. , Przyjaźni9, 84-215 Gowino
NIP: 5882424318, REGON: 366309509

Kontakt z redakcją:

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.