Twój koszyk jest pusty

Dwór w Nowym Chojnie

dwór w Nowym Chojnie

Autor: Grzegorz Chowicki, 2016 r.

dwór w Nowym Chojnie rysunek

Rysunek, autor: Arek Zawiaczyński

Informacje ogólne

Lokalizacja: województwo lubelskie, powiat chełmski, gmina Siedliszcze

Rodzaj obiektu:
Dwór
Zastosowanie:
Dom Pomocy Społecznej
Stan zachowania:
Odrestaurowany
Zespół:
dworsko-parkowy
Skład zespołu:
dwór, park
Numer rejestru:
A/1137
Data wpisu:
26 Lut, 1982

Posiadasz więcej informacji
o obiekcie? Skontaktuj się z nami!

Zapoznaj się z historią dworu w Nowym Chojnie

Przeczytaj więcej informacji o dworze w Nowym Chojnie. Poznaj jego historię. Miłego czytania!

Historia i dwór

Klasycystyczny dwór w Chojnie Nowym został wzniesiony na początku lat 70-tych XIX w. przez Romana Dziewickiego.

Budynek dworu w stylu klasycystycznym z elementami eklektycznymi, parterowy, murowany na rzucie prostokąta z dwoma ryzalitami bocznymi. Pokryty czterospadowym pobitym blachą dachem, zwrócony frontem w kierunku wschodnim. Elewacja dworu asymetryczna z ciekawą arkadową murowaną pergolą wkomponowaną od frontu w bryłę obiektu.

Jeszcze w początku XIX w. obecne tereny Chojna Nowego i Chojna Starego były własnością szlachty zagrodowej, która to ostatecznie zanikła po upadku powstania styczniowego i uwłaszczeniu chłopów. Jeszcze w 1823 roku Antoni Leopold Węgleński syn kasztelana chełmskiego Wojciecha Longina Józefa Węgleńskiego tworzy w Chojnie Nowym folwark wykupując ziemię od Józefa Podhorodeńskiego oraz w Chojnie Starym własność drobnoszlachecką od Jana Znamierowskiego, Ignacego Podkowskiego i Teresy ze Słupskich Kałuszyńskiej. Repertorium dóbr ziemskich z lat 20-tych XIX w. podaje pięciu właścicieli dobra Chojno Nowe: Adama Zborowskiego, Mariannę Radzymińską, małżonków Radzymińskich, Wincentego Iżyckiego i Kajetana Tokarskiego.

Stopniowa rozbudowa folwarku w Chojnie Nowym i zwiększenie terytorium własności ziemskiej powoduje dalszy zanik drobnej własności szlachty zagrodowej. Na planie dóbr Chojno z 1856 roku widnieją jeszcze dwie zagrody szlacheckie: Iżyckich i Karpińskich wraz z budynkami, ogrodami, łanami i folwarkiem Chojno Nowe, Moczuły i Lipówki, należące do Węgleńskich i wchodzące w skład klucz Siedliszcze Wielkie.

Po dawnych zagrodach szlacheckich jeszcze do końca XIX w. przetrwały nazwy łanów; Znamieroszczyzna, Kałuszyzna czy Iżyczyzna. Po śmierci Antoniego Leopolda Węgleńskiego w 1829 roku dobra Siedliszcze wraz z Chojnem Nowym dziedziczy jego syn Wojciech Dominik Węgleński wraz z małżonką Emilią z Radwańskich. W roku 1856 sprzedają oni Chojno Waleryanowi Piotrowskiemu właścicielowi pobliskich dóbr Chojeniec. Chojno pozostaje w rękach Piotrowskich do roku 1870, kiedy to Adolf Piotrowski syn Waleryana sprzedaje majątek Romanowi Dziewickiemu, który to w miejscu dawnej zagrody szlacheckiej Karpińskich wznosi nowoczesną jak na tamte czasy rezydencję otoczoną angielskim ogrodem i sadem.

Na planie dóbr Chojno z 1884 roku wyraźnie widać układ przestrzenno-kompozycyjny zespołu ogrodowo-dworskiego. Jest to działka prostokątna, położona na terenie płaskim z centralnie usytuowanym dworem i osiowymi gazonami. Alejki ogrodowe związane są wyłącznie z funkcją komunikacyjną wokół gazonów tworząc układ zamknięty tak w sensie kompozycji zieleni jak i widokowej. Od północy do angielskiego ogrodu przylega sad o 8 symetrycznych kwaterach oraz niewielka sadzawka, która nie uległa większym zmianom w stosunku do planów wcześniejszych. Nieco dalej na północ położone są ogrody warzywne i pozostałe budynki dworskie. Na wschód od rezydencji widoczne są budynki folwarczne tworzące układ znacznie odbiegający od układu widocznego na planie z 1856 r.

W okresie od lat 80-tych XIX w. do 1939 roku układ przestrzenno-kompozycyjny zespołu ogrodowo-dworskiego uległ bardzo niewielkim zmianom co potwierdza plan majątku Chojno z 1936 roku. Uległ znacznemu zmniejszeniu areał, znikła część dawnych budynków dworskich i powstała gorzelnia.

Po Romanie Dziewickim a następnie jego synu Aleksandrze w 1909 roku majątek Chojno zostaje sprzedany Mieczysławowi Boduszyńskiemu. Ostatnimi właścicielami Chojna po śmierci Mieczysława Boduszyńskiego (w 1942 r.) były jego dzieci: Jerzy, Maria, Mieczysław, Zofia i Antoni, którzy zamieszkiwali we dworze do reformy rolnej w 1944 r.

Po krótkotrwałym użytkowaniu przez różne instytucje (np. Dom Dziecka) w latach 50-tych, dwór wraz z parkiem został przekazany na terenowy oddział Szpitala Psychiatrycznego w Abramowicach. Pomieszczenia we dworze zostają przystosowane do potrzeb szpitala, a park ogrodzony siatką.

W roku 1965 zostaje przeprowadzony generalny remont wnętrz oraz zostaje wymienione pokrycie dachu. Na skutek braku fachowej opieki i konserwacji powstają dość znaczne straty w drzewostanie parkowym. Do dzisiaj pozostało jedynie ok. 400 drzew. Przeważa tu lipa drobnolistna ok. 200 sztuk, klon pospolity 50 szt., grab pospolity 45 szt., jesion wyniosły 30szt., orzech włoski 25 szt. oraz inne takie jak: świerk pospolity, klon srebrzysty, modrzew europejski, topola czarna, topola biała, dąb szypułkowy, rabinia akacjowa, brzoza brodawkowata, wiąz polny i kasztanowiec biały. Natomiast z krzewów występuje: Karagena syberyjska, śnieguliczka biała, bez czarny oraz bez lilak.

Źródła wiedzy
  • Artykuł naszego redaktora Arek Zawiaczyńskiego, który ukazał się na łamach gazety Głos Siedliszcza, nr 4, 2013 r.

Tekst: Arek Zawiaczyński, korekta: Nina Herzberg-Zielezińska, zdjęcia: Grzegorz Chowicki 2015 i 2016 r., rysunek: Arek Zawiaczyński

logo dwory i pałace polski

Copyright © 2020 Dwory i Pałace Polski. Powered by Indico S.C.  & Joomla! CMS 

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Znajdż nas na:

Instagram Facebook Facebook youtube

Kontakt

Indico S.C. , Przyjaźni9, 84-215 Gowino
NIP: 5882424318, REGON: 366309509

Kontakt z redakcją:

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.