Pałac w Budzistowie

Na terenie Budzistowa istniał od VII w. gród i osada słowiańska, której mieszkańcy zajmowali się rybołówstwem, warzelnictwem soli i handlem. Wieś nosiła wtedy nazwę Kołobrzeg, a jej znaczenie strategiczne i gospodarcze musiało być ważne. A to za sprawą Bolesława Chrobrego, który założył tu w 1000 r. biskupstwo, które zostało zlikwidowane w 1025 r. przez najazd króla niemieckiego Henryka III. Gród został jednak odzyskany w 1103 i 1107 r. przez Bolesława Krzywoustego. Stał się wówczas grodem kasztelańskim, który od 1205 podlegał książętom szczecińskim i dymińskim. Z 1248 r. pochodzi nadanie księcia Barnima I dla biskupów kamieńskich. W 1225 r. założyli oni miasto Kołobrzeg w nowym miejscu, które było wysunięte bardziej na północ, bliżej ujścia Parsęty do Bałtyku.

W Budzistowie znajduje się również wczesnogotycki kościół mariacki, pochodzący z 1284 r. Jest to najstarszy kościół na terenie dorzecza Parsęty i całego Pomorza Środkowego.

W Budzistowie znajdują się dwa pałace.

Pałac powstał ok 1870 r. Wzniesiony został w stylu neogotyckim, murowany z cegły, na planie prostokąta, z trzema ryzalitami, parterowy, nakryty dachem dwuspadowym. Elewację frontową wzbogaca piętrowy ryzalit środkowy, poprzedzony arkadowym gankiem. Wnętrze, piętrowe dwutraktowe, uległo przebudowie.

Jako właściciela pałacu wymienia się Wilhelma von Munckow. Na początku XX w. stał się własnością Rudolfa Damm’a, który na krótko stracił go na rzecz Waltera de Grain’a, ale ok. 1920 r. go odzyskał i zachował do 1939 r.

Po zakończeniu II wojny światowej w pałac stał się siedzibą sowieckiego komendanta miasta Kołobrzego. Następie mieściły się w nim biura PGR-u. W latach 90-tych obiekt przeszedł w ręce prywatne. W 2005 r. został odremontowany z przeznaczeniem na hotel. Obiekt jest obecnie zamknięty. Jak przeczytałam na forum, jest on obecnie przedmiotem sporu sądowego, dlatego nie jest dostępny dla turystów. Obiekt został też wystawiony na sprzedaż.

• Józef Pilch, Stanisław Kowalski, Leksykon zabytków architektury Pomorza Zachdoniego i ziemi lubuskiej, Warszawa 2012.
• Andrzej Świrko, Marta Świrko, Pałace, dwory i zamki w dorzeczu Parsęty, dostęp online
• Marek Łuczak, Pałac Budzistowo, dostęp online
• Krzysztof Ląkocy, Jacek Orłowski, Karta biała, 1999 r., www.zabytek.pl

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska, zdjęcie: Robert Rydlewski, 2017 r., grupa na Facebooku Dwory i Pałace Polski