Pałac w Żabiczynie

Pierwotny, niewielki dom został w 1873 roku rozbudowany przez ówczesnego właściciela, którym był już wówczas zapewne Stanisław Janta-Połczyński. Następną rozbudowę przeprowadził w 1879 roku syn Stanisława Roman Janta-Połczyński. Rozbudowa polegała na dodaniu obszernych parterowych przybudówek i wieży. Dziś dwór ten jest całkowicie zniekształcony barbarzyńską socjalistyczną przebudową. Skucie ozdób, „spłaszczenie” dachu i inne przeróbki zamieniły ten ładny XIX-wieczny dwór w bezkształtną bryłę. Acywilizacyjność powojennych użytkowników ujawniła się tu w pełni, podobnie jak w Wilkowie Polskim i innych zabytkach poddanych zabiegom socjalistycznej anty-kultury.

Żabiczyn występuje w dokumentach od XIII wieku, kiedy to niejaki Świętosław zalecił sprzedanie Żabiczyna na zaspokojenie wierzycieli, a „gdyby co pieniędzy zostało, to ma być przekazane do Rzymu i Ziemi Świętej” (Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich). W 1846 roku właścicielem Żabiczyna był Antoni Łąski, potem Stanisław Janta-Połczyński, następnie jego syn Roman (1849-1916), poseł do parlamentu niemieckiego z okręgu kartusko-pucko-wejherowskiego, gdzie miał majątki po żonie Annie z domu Wałdowskiej, sekretarz Koła Polskiego w tymże parlamencie, wicepatron Kółek Rolniczych w powiecie wągrowieckim, działacz społeczny w Poznańskiem i na Pomorzu. Człowiek wielkiej ofiarności, który kwotą 80 tysięcy marek podtrzymał podupadającą polską „Gazetę Gdańską”. Założył też Muzeum Kaszubskie w Sopocie. To dzięki takim ludziom i takim rodzinom jak Janta-Połczyńscy Polacy i Polska wygrali „najdłuższą wojnę nowoczesnej Europy” i byli dobrze przygotowani na szczęśliwszą dla Polski konfigurację polityczną, jaką przyniosła pierwsza wojna, dobrze przygotowani na budowę niepodległej II Rzeczypospolitej.

W 1939 roku właścicielem Żabiczyna był Roman Janta-Połczyński. Majątek w 1926 roku liczył 607 hektarów i miał cegielnię.

Tekst: Piotr Libicki, Dwory i Pałace wiejskie w Wielkopolsce, Poznań 2002.
Zdjęcie: Piotr Libicki, lata 90-te XX w.