W końcu XVIII wieku Skarboszewo było własnością Arciechowskich, w 1905 roku Antoniego Klukowskiego, a w 1909 roku Konstantego Klukowskiego. Pod koniec lat dwudziestych właścicielem w Skarboszewie był wciąż Konstanty Klukowski. Majątek liczył wówczas 122 hektary. W tym czasie w Skarboszewie był drugi właściciel większej własności, liczącej 106 hektarów – Józef Brenda. Syn Konstantego Klukowskiego ze Skarboszewa Czesław Klukowski (ur. 1896), aresztowany w 1945 roku przez NKWD i wywieziony w głąb ZSRR, zmarł w transporcie.

Trudno w tym skromnym, bezstylowym domu dostrzec ośrodek nawet najskromniejszej ziemskiej własności, a jednak był to kiedyś dwór. Parterowy, nakryty dachem dwuspadowym z drewnianą werandą poprzedzającą wejście. Wzniesiony około 1900 roku, przywołuje wspomnienie XVI, XVII, a nawet XVIII wieku, kiedy liczna i biedna mazowiecka szlachta była ulubionym tematem kpin i żartów całej Rzeczpospolitej. „Comes de Wątory, gdzie jeden kmieć a trzy dwory!” Ulryk von Werdum, podróżujący przez Mazowsze na początku lat siedemdziesiątych XVII wieku wspomina, że widział szlachcica, „co z szablą u boku popędzał wóz z gnojem na pole”. Szabla przypięta do pasa to jedyna rzecz odróżniająca zagrodowego szlachcica od chłopa. Jedyna, ale jakże ważna, bo rodząca świadomość przynależności do wielkiej szlacheckiej braci i dumę, że „szlachcic na zagrodzie równy wojewodzie!” A więc jego głos był tak samo ważny jak głos najwyższego dygnitarza szlacheckiej republiki! Jego głos mógł zdecydować o wyborze króla! Ba, on sam mógł zostać królem! Proces rozdrobnienia powodował, że już od XVI wieku duża część najbiedniejszej szlachty mazowieckiej przechodziła na służbę, wyjeżdżała do miasta lub emigrowała do Prus, na Litwę lub na Ukrainę. Zamożniejsza powiększała natomiast swój stan posiadania przez skupowanie własności. W efekcie w drugiej połowie XIX wieku coraz trudniej mówić o szlachcie zagrodowej, choć podobno jeszcze dziś na Mazowszu daje się odróżnić zagrodę „szlachecką” od „chłopskiej”.Przy tak niewielkiej własności dziwi wyeksponowane położenie szlacheckiego „domu”, na lekkim wzniesieniu, nieco powyżej zabudowy wsi. Wydaje się, że szlachecka duma winna w tym wypadku ustąpić trafnej zasadzie sformułowanej przez anonimowego autora Krótkiej nauki budowniczej dworów, pałaców, zamków podług nieba i zwyczaju polskiego z 1659 roku, iż „nie od rzeczy consideratia tak dom stawiać, żebyś z okna sąmsiada nie widział. Jeżeli włość wielka, to możesz na pagórku, o dwóch i trzech piętrach. Bo gdy cię spyta kto, czyję to wieś widać, odpowiesz śmiele – moję. Jeżeli zaś szczupła majętność, rozumiałbym w równinie i o jednym piętrze. Albowiem, moim zdaniem, niepiękny i niewesoły jest prospekt na bliskiego nazbyt sąmsiada”.

Tekst: Piotr Libicki, Dwory i Pałace wiejskie na Mazowszu, Poznań 2013.
Zdjęcie: Piotr Libicki