Twój koszyk jest pusty

Dwór w Grodzisku Mazowieckim-Jordanowicach

  • dwór w Czubinie

    Autor: Piotr Libicki

Informacje ogólne

Lokalizacja: województwo mazowieckie, powiat grodziski, gmina Grodzisk Mazowiecki

Rodzaj obiektu:
Dwór
Zastosowanie:
Państwowa Szkoła Muzyczna I st. im. Tadeusza Bairda
Stan zachowania:
Odrestaurowany

Posiadasz więcej informacji
o obiekcie? Skontaktuj się z nami!

Zapoznaj się z historią dworu w GRODZISKU MAZOWIECKIM-JORDANOWICACH

Przeczytaj więcej informacji o dworze w Grodzisku Mazowieckim-Jordanowicach. Poznaj jego historię. Miłego czytania!

Historia

Zapewne już w XVII i XVIII wieku i aż do 1869 roku Jordanowice należały do Mokronowskich wywodzących się z Mokronosa koło Pyzdr w Wielkopolsce, skąd przenieśli się na Mazowsze. Byli początkowo nieco więcej niż średniozamożną szlachtą. Pierwszym karmazynem z rodu Mokronowskich był Wojciech Mokronowski (1605–1679), kasztelan rawski, syn Andrzeja Mokronowskiego, sekretarza królewskiego za czasów Zygmunta III. Prawnukiem Wojciecha był najsłynniejszy z Mokronowskich Andrzej (Jędrzej) Mokronowski (1713–1784), właściciel po ojcu Jordanowic, generał, poseł na sejmy, wojewoda mazowiecki, wybitny wolnomularz, jednak nawrócony i pojednany przed śmiercią z Bogiem. Był postacią nieprzeciętnie barwną. Brał udział we wszystkich intrygach i sprawach politycznych od bezkrólewia po śmierci Augusta II Sasa, opowiadając się po stronie Stanisława Leszczyńskiego i od tego czasu wspierając zawsze partię francuską. Chciał ratować całość terytorium Polski w oparciu o sojusz z Rosją. Miał osobiste kontakty z dworem pruskim, gdzie otrzymał godność wielkiego kuchmistrza, z dworem francuskim, na którym przebywał przez kilka lat, i z dworem rosyjskim. Niezwykle przyjemny w sposobie bycia, bardzo przystojny, z wielkim talentem godzenia zwaśnionych. Uważany był za patriotę, który nie służył obcym i nie brał pieniędzy od sąsiednich dworów. Miał wielkie powodzenie u dam. Nazywany był przez nie „très cher Jędruś”. Świetny kompan dla mężczyzn. Wielka dworska ogłada, trzy małżeństwa – trzecie z owdowiałą po hetmanie Janie Klemensie Branickim siostrą króla Stanisława Izabelą – wszystko to zapewniło mu wybitne miejsce w życiu społecznym, politycznym, towarzyskim i dworskim Polski i Europy XVIII wieku. Jedni nazywali go „najchytrzejszym z hipokrytów”, „chorągiewką na wietrze”, ale najbliższa prawdy była opinia Stanisława Konarskiego: „Potrafi powiedzieć wszystko, a nie urazić nikogo”. Po jego śmierci w rękach Mokronowskich, potomków jego brata, Jordanowice pozostawały do 1869 roku, kiedy to nabył je Wolf Blanksztejn. Wkrótce odsprzedał je Henrykowi Skarbkowi, który rozparcelował majątek, a po jego śmierci jego dzieci w 1911 roku sprzedały dwór i park Józefowi Jemiołkowskiemu. Od 1920 roku właścicielem był Paweł Smoleński, którego spadkobierców wywłaszczono w 1953 roku.

Dwór

W 1771 roku zmarł hetman wielki koronny Jan Klemens Branicki. Wdowa po hetmanie, Izabela Branicka, w bliżej nieokreślonym czasie poślubiła morganatycznie Andrzeja Mokronowskiego, który od razu stał się plenipotentem i użytkownikiem wielkiej fortuny oraz jawnym już towarzyszem życia hetmanowej. Będąc gospodarzem we wspaniałym pałacu w Białymstoku i pałacu Branickich w Warszawie oraz przez małżeństwo z królewską siostrą szwagrem Stanisława Augusta, z „hetmańskiego przyjaciela” wyrósł na jednego z największych magnatów tego czasu i czołową postać życia towarzyskiego epoki stanisławowskiej. Rezydencja Mokronowskiego w Jordanowicach, choć jak się wydaje niedokończona, miała odbijać część blasku tej wielkiej fortuny i towarzysko-politycznej pozycji.

Pierwszy projekt dworu w Jordanowicach powstał już w 1761 roku. Jego auto-rem był l’architecte inspecteur des bâtiments du Roy Charles Pierre Coustou. Nie został on jednak zrealizowany. Obecny dwór to dzieło anonimowego architekta lub budowniczego sprzed 1782 roku. Być może śmierć Mokronowskiego w 1784 roku spowodowała, że nie został ukończony. Składa się z parterowego korpusu i różnej wielkości przybudówek. Dachy zróżnicowane – w części czterospadowy, w części naczółkowy, w części mansardowy. W elewacji południowo-zachodniej boniowany ryzalit wejścia, zwieńczony szczytem dwuspadowego daszku. W 1782 roku Jan Bogumił Plersch (ok. 1732–1817) przystąpił do wykonania dekoracji malarskiej. Ten główny obok Marcella Bacciarellego malarz nadworny Stanisława Augusta Poniatowskiego, autor dekoracji sal Zamku Królewskiego w Warszawie i pałacu Na Wodzie, miał w zwyczaju okazjonalnie przyjmować zlecenia od osób związanych z dworem lub królewskich krewnych. Tu przyjął zlecenia od królewskiego szwagra. Powstała piękna wczesnoklasycystyczna arabeskowo-groteskowa polichromia westybulu z medalionami o mitologicznych i alegorycznych treściach. Założenie dworskie w Jordanowicach zostało wchłonięte i zniszczone przez rozrastające się miasto. W efekcie dawny dwór dziś znajduje się przy jednej z ruchliwych ulic, a na terenie dawnego parku, którego urodę w czasach Andrzeja Mokronowskiego podziwiali zagraniczni podróżni, stoją jednorodzinne domy i osiedle bloków mieszkalnych.

Źródła wiedzy

Tekst: Piotr Libicki, Dwory i Pałace wiejskie na Mazowszu, Poznań 2013.
Zdjęcie: Piotr Libicki


Dwory i Pałace Wiejskie na Mazowszu

Powyższy opis pochodzi z publikacji Piotra Libickiego, pt. "Dwory i Pałace wiejskie na Mazowszu".

Wydawnictwo REBIS

Publikacja "Dwory i pałac wiejskie na Mazowszu" została wydana przez wydawnictwo REBIS.

Opis książki od wydawcy:

Przewodnik dokumentujący ziemiańskie siedziby; prawie 600 obiektów z terenu obecnego województwa mazowieckiego. Dwory i pałace wiejskie na Mazowszu to kolejna po bestsellerowych Dworach i pałacach wiejskich w Wielkopolsce książka-katalog-przewodnik poświęcona historycznym siedzibom ziemiańskim. W książce opisanych zostało 629 obiektów z terenu obecnego województwa mazowieckiego.

  • Współautor publikacji: Marcin Libicki

  • ISBN: 978-83-7301-826-6

  • Ostatnie wydanie: 2013 r.

  • Nakład książki został wyczerpany


Autor książki: Piotr Libicki

Piotr Libicki (ur. 1973 r.), historyk sztuki, członek Stowarzyszenia Historyków Sztuki, autor i współautor przewodników i książek, w tym serii poświęconej dworom i pałacom wiejskim w Wielkopolsce, w Małopolsce, na Mazowszu i na Podkarpaciu. W latach 1999-2009 współpracownik Telewizji Polskiej w Poznaniu, autor i współautor ponad 100 programów krajoznawczych i reportaży. W latach 2013-2015 gościnny wykładowca w Instytucie Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM, a w latach 2018-2019 w Instytucie Historii Sztuki UAM. Od 2013 roku pełnomocnik Prezydenta Miasta Poznania ds. estetyki miasta.

Piotr Libicki

logo dwory i pałace polski

Copyright © 2020 Dwory i Pałace Polski. Powered by Indico S.C.  & Joomla! CMS 

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Znajdż nas na:

Instagram Facebook Facebook youtube

Kontakt

Indico S.C. , Przyjaźni9, 84-215 Gowino
NIP: 5882424318, REGON: 366309509

Kontakt z redakcją:

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.