Dwór w Bystrzycy

Warto przemierzyć malowniczą okolicę Bystrzycy. W XIV i XV w., wieś nosiła nazwę Bestritia, bądź Bystrzyca Radzibog. Dobra, na których leży Bystrzyca, należały najpierw do Kijańskich, następnie do Jełomalińskich, a od 1727 r. do II wojny światowej do Roj owskich. Ostatni właściciele wznieśli nad brzegiem rzeki klasycystyczny piętrowy pałac, od frontu ozdobiony wspartym na czterech kolumnach portykiem, kolistym podjazdem i klombem. Obiekt zbudowano na miejscu drewnianego dworu obronnego z XVI w. W drugiej połowie XIX w. na klombie jeden z właścicieli posadził jesion płaczący, by upamiętnić narodziny swojej córki. Drzewo to rośnie do dziś i jest pomnikiem przyrody. Z dawnego parku dworskiego zachowało się ok. 130 wyniosłych drzew: klonów, lip, grabów, a urwista krawędź wzgórza prezentuje się bardzo malowniczo.

Po II wojnie światowej pałac przejęło kuratorium oświaty w Lublinie i utworzyło w nim dom dziecka, a w 1976 r. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy. W trakcie remontu budynku zniknęły, opisane w 1921 r. w pamiętniku Marii Rojowskiej, sztukaterie, kolumny w salonie oraz lustra. Pojawiły się korytarze, nierówne schody, a oranżerię połączono z budynkiem głównym. Obecnie dwór i park są zadbane.

• Ryszard Bałabuch, Andrzej Łuczyński, Rezydencje magnackie i dwory szlacheckie Lubelszczyzny, cz. 3, powiaty: chełmski, krasnostawski, lubelski, świdnicki, Powiśle-Dęblin 2011.

Tekst: Andrzej Łuczyński, korekta: Patrycja Grygoruk, zdjęcia: Andrzej Łuczyński