Wieś Babin położona jest w gminie Bełżyce i nazywana była dawniej Babino, Babyn Martyni, Babyn Petri. Po raz pierwszy wzmiankowano ją w dokumentach Władysława Łokietka z 1311 r. Jej właścicielem był Zdzisław, syn komesa Zęborza. W 1352 r. Babino przeszło w ręce Piotra Pszonki. W latach 1409-1431 właścicielem wsi był Mikołaj zwany Rawsza (Rawsa), mąż Stachury, córki Pełki z Tudorowa. Od 1480 r. wsią władał sędzia ziemski lubelski Piotr Pszonka. W 1452 r. istniał dwór Pszonków z fosami i wałami obronnymi oraz karczma. W XVI w. dziedzicem Babina był sędzia lubelski Stanisław Pszonka, założyciel wraz z Piotrem Kaszowskim Rzeczpospolitej Babińskiej, będący zarazem jej burgrabią. W 1580 r. po jego śmierci właścicielem i burgrabią został jego syn Jakub, jeden z przywódców rokoszu Zebrzydowskiego, a po nim syn Adam, ze śmiercią którego w 1677 r. upadła Rzeczpospolita Babińska. Pierwszy opisał to państwo babińskie Stanisław Sarnicki, właściciel Mokrego Lipia koło Radecznicy w Ziemi Chełmskiej, prawnik i historyk, autor „Roczników”. Określił je „jako rzecz śmieszną i bardzo przyjemną od niektórych obywateli w województwie lubelskim wymyśloną” .Podczas biesiady w Babinie tworzono więc parodię hierarchii państwowo-kościelnej, idąc za wzorem urzędów Rzeczypospolitej Polskiej, urzędy przekazywano kandydatom, którzy najmniej się na nie nadawali. Żartując w ten sposób z tytułomanii i rzekomych zalety obdarowywanych urzędami. Sarnicki zapewniał, że te żarty przyczyniały się bardzo do poprawy obyczajów wśród młodszych, wyrabiały dowcip, uczyły skromności.
Pszonkowie byli kalwinami. Bzicki, bywalec Babina, bliski przyjaciel Pszczonki, który odebrał około 1558 roku kościół w Bełżycach i przekazał go na zbiór innowierczy, został uwieczniony na kartach literatury polskiej. Pisał o nim Mikołaj Rej w „Zwierzyńcu”, a Jan Kochanowski w epitafium na nagrobku. Po śmierci Adama Babin odziedziczyła jego córka Zofia i wniosła wieś w posagu mężowi, wojewodzie lubelskiemu i katolikowi Karolowi Tarło. Babin w rękach Tarłów pozostawał do 1787 r., po czym przeszedł w ręce wierzycieli. W końcu XVIII w. utworzyły się w Babinie trzy niezależne dwory. Główna część wsi przeszła do Mizgierów i Kordzikowskich. W 1831 r. wieś stała się miejscem bitwy pomiędzy strażami przednimi wojsk polskich generała Sierawskiego i wojskami rosyjskimi generała Kreutza. W 1833 r. zadłużone dobra babińskie przejął Karol Zarański, a w 1864 r. jego syn Józef, właściciel folwarku na Ziółkowszczyźnie. W tym czasie częścią Babina władał K. Wojciechowski. Rozległe dobra babińskie miały wówczas rozbudowany ośrodek dworski i ogród użytkowo-spacerowy. W 1867 roku należały do powiatu lubelskiego guberni lubelskiej. Po 1892 r. dziedzicem Babina został Wacław Zarański, syn Józefa, a po nim Zofia z Zarańskich Bielińska. Część dóbr odkupił od niej Klemens Osiecki, właściciel Dorohuska, (jego grób znajduje się na cmentarzu w Matczynie), który w 1907 r. wzniósł w Babinie nowy dwór murowany (w pobliżu starego drewnianego). Na przełomie XIX i XX w. Babin był sporym ośrodkiem tkackim. Mieszkańcy wsi aż do II wojny światowej ubierali się w sukmany koloru brązowego z obszyciem czerwonym. W 1912 r. dobra babińskie nabył Henryk Nowakowski, który znacznie rozbudował majątek, a w 1923 r. przejął je jego syn Jan, żonaty z Marią z Hemplów, z którą miał córkę - utalentowaną dziennikarkę Izabelę Kopciową.
W Babinie znajduje się parafia pw. św. Andrzeja Boboli, która została wzniesiona 1 stycznia 1939 roku. W jej skład weszły wsie: Babin i Wymysłówka z parafii Matczyn oraz Radawczyk z parafii Konopnica. Wcześniej wybudowano kościół pw. św. Andrzeja Boboli (w 1938 roku) wg projektu architekta Jerzego Siennickiego z Lublina. Murowany, jednonawowy budynek, wzniesiono w stylu nowoczesnym. Po II wojnie do parafii przyłączono wieś Pawlin. W latach 1961-63 wybudowano dom parafialny (organistówkę), który przeszedł remont w 1989 roku i jest dziś oratorium św. Andrzeja Boboli. W latach 1980-83 wybudowano nową plebanię. a ona włączona do parafii w Radawcu Dużym. Obecnie w skład parafii w Babinie wchodzą miejscowości: Babin, Radawczyk i Wymysłówka. Odpust w parafii odbywa się 16 maja w św. Andrzeja Boboli. Proboszczem w Babinie jest od 1995 r. ks. Aleksander Baca.
Mieszkańcy Babina wykazali się wielce patriotyczną postawą podczas II wojny światowej. W 1940 r. powstała w Babinie Spółdzielnia Spożywców “Jedność”, będąca w istocie przykrywką dla działalności ruchu oporu. M.in. członkiem zarządu spółdzielców był Paweł Bartoszcze ps. Rola - komendant placówki BCh w Babinie. Nie było w Babinie przypadku zdrady czy kolaboracji z hitlerowcami. 25 lipca 1944 roku - w kol. Radawczyk dowódca plutonu AK w Babinie Henryk Jaroszyński ps. Heliodor wraz z szefem plutonu Stanisławem Bartoszcze ps. Pień i 2 żołnierzami zaatakowali kilkunastu hitlerowców odpoczywających w małym zagajniku. W wyniku zaciekłej strzelaniny zginął St. Bartoszcze, a por. H. Jaroszyński stracił rękę. Zabito 3 Niemców, reszta uciekła. W pobliżu cmentarza w Babinie pozostała część plutonu „Heliodora” walczyła na polach majątku Babin z dużym frontowym zgrupowaniem Wehrmachtu wycofującym się z Wojcieszyna na Babin. Dowodzący plutonem w tej akcji Paweł Wojtaszko ps. Gwóźdź stoczył z Niemcami otwartą walkę, w której pod koniec starcia został wsparty przez posiłki z placówki AK w Podolu. Zabito 18 i wzięto do niewoli 68 Niemców. Poległo 4 partyzantów, 1 został ranny. Był to tragiczny dzień dla partyzantów z Babina - stracili aż 5 kolegów. Jeńców niemieckich przekazano konnemu oddziałowi Armii Czerwonej, który tego dnia wkroczył do Babina. W 1984 r. Babin został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderem Odrodzenia Polski w uznaniu szczególnych zasług mieszkańców w rozwoju gospodarczym i kulturalnym rejonu i kraju.
W XIX wieku podjęto próbę odwzorowania „Rzeczypospolitej Babińskiej”. Nieudana próba odbyła się w Wiśniowie koło Kielc, choć propagował ją Wespazjan Kochowski. W latach 1839-44 emigranci polscy wydawali w Strasburgu (później w Paryżu) czasopismo satyryczne pt. „Pszonka”. Przez chwilę odrodziła się „Rzeczypospolita” i w Babinie. W 1969 roku w Szkole Podstawowej Stanisławy Kamieńskiej-Babisz utworzono „II Rzeczypospolitą Babińską”. Kanclerzem został Władysław Walczak, ochmistrzynią Stanisława Kamieńska-Babisz, pisarzem Czesław Pietraś, rejentem Julian Sieńko. W nowym rejestrze dostojników babińskich zapisywano nazwiska tych, którzy zrobili coś dobrego dla Babina, np. pomogli w rozbudowie szkoły. „ II Rzeczypospolita Babińska” nie przetrwała jednak długo.
Po II wojnie światowej dobra babińskie rozparcelowano. We dworze mieściła się początkowo szkoła i poczta. Przy stodole i oborze Kamińskich rosną jeszcze 4 stare lipy o obwodach ponad 3 m. Nad rzeczką w pobliżu mostu leży też ogromne koło młyńskie. Idąc w górę rzeczki Krężniczanki spróbujmy przedrzeć się przez gęsto poszyty łęg olszynowy. Rosną tu także wierzby białe i jesiony. W kierunku dawnej rezydencji Pszonków rozpościerają się kilkumetrowe pokrzywy i bagniska. Obiekt dzielił się na 3 części odrębne krajoznawczo: Północna o charakterze reprezentacyjnym parku spacerowego położonego na terenie płaskim, Część południowa, zdziczała wraz z zarośniętymi stawami wraz z kawałkiem podmokłej doliny o roślinności łęgowej i folwark ze starymi i nowymi budynkami gospodarczymi. W trakcie inwentaryzacji natknięto się tutaj na bogato dekorowany stół pamiętający czasy właścicieli dworu, zbutwiały od wilgoci. W 1946 r. przejął go Państwowy Zakład Hodowli Roślin, a w latach 80. XX w. Kombinat Ogrodniczy w Leonowie. W 1956 roku na mocy rozporządzenia Rady Ministrów PRL Bełżyce, Babin zostaje włączony do nowego powiatu Bełżyckiego, którego stolicą stają się Bełżyce. Obecnie pozostaje w rekach prywatnych. Nowy właściciel, po zakończeniu remontu, zamierza w części jego pomieszczeń zaaranżować dawne wnętrza dworskie i udostępnić je zwiedzającym, a także prowadzić prace pielęgnacyjne w parku dworskim.
Sklep
Ogłoszenia
