Wieś Surhów położona jest w gminie Kraśniczyn opodal rzeki Wojsławki, niewielkiego dopływu Wieprza.
Pierwszym właścicielem Surhowa był w 1448 roku. Maciej ze Sławna, od 1458 roku Mikołaj z Wołkowa, od 1499 roku Jan z Czyżowa, w latach 1598-1634 Stefan Gorecki, od 1689 roku Stanisław i Aniela Brzeziccy, od 1721 roku Karol Rej, od 1730 roku Udellryk Radziwił, od 1770 roku Stanisław Kicki, od 1813 roku Paweł Cieszkowski, od 1865 roku August Cieszkowski, od 1900 roku August Cieszkowski Junior, od 1915 roku Jan Tyszkiewicz, a w latach 1930-1946 Zygmunt Skolimowski. Po zakończeniu się II wojny światowej w 1946 roku majątek ziemski rozparcelowano, a ziemię oddano okolicznym chłopom.
W latach 1813-1819 Paweł Cieszkowski wraz z żoną Zofią z Kickich wybudowali w Surhowie klasycystyczny pałac, którego wnętrza zdobione są polichromią i sztukaterią o motywach roślinnych, geometrycznych i figuralnych. Zofia - córka Augusta Kickiego przekazała te część majątku rodziców w posagu mężowi Pawłowi Cieszkowskiemu. W intercyzie skład przejmowanych dóbr surhowskich wchodziły wsie: Surhów, Majdan Surhowski, Franciszkowice (czyli współczesny Franciszków) oraz folwarki i stosowna wyprawa. Umowę spisano 20 października 1813 roku. Front pałacu ozdabiają dwie wolno stojące kolumny jońskie i dwie czworograniaste przyścienne. Portyk z trójkątnym frontonem, wypełniony sztukaterią zawierającą tarczę herbową z koroną. Możliwe, że przy kolejnej renowacji pałacu owe dekory zostały usunięte. W salonie na suficie znajduje się owalny plafon w sztukateryjnym złoconym obramieniu, przedstawiający narodziny Jowisza. W innych pomieszczeniach znajdują się ciekawe malowidła o tematyce biblijnej, mitologicznej, historycznej i symbolicznej, wykonane techniką temperową przez włoskiego malarza Mikołaja Montiego w latach 1818-1820. Budynek ten jest jedenastoosiowy, wykonany na planie prostokąta, parterowy, z trójosiową częścią środkową, piętrową, wzniesiony na wysokich piwnicach w bocznych częściach pałacu. Wszystkie elewacje pałacu pokrywały jasne i gładkie tynki. Na terenie majątku znajdował się ogród, park z imponującym starodrzewiem i dwa stawy. Przed II wojną światową istniał jeszcze spichlerz zbudowany, podobnie jak pałac, na planie prostokąta, ozdobiony czterokolumnowym portykiem, kryty dwuspadowym dachem.
Paweł Cieszkowski był posłem na sejm z powiatu krasnostawskiego, ale też znanym hodowcą koni i bardzo dobrym gospodarzem. Oprócz pałacu na terenie majątku wybudował gorzelnię, szereg budynków gospodarczych, m.in. kuźnię, stolarnię i nieistniejący już dziś spichlerz. Wczesna śmierć Zofii doprowadziła iż w 1837 roku majątek w Surhowie trafił do Augusta Cieszkowskiego, który nie władał długo pałacem. Ścigany przez Carskie władze opuścił majątek i osiedlił się w Wierzenicy w Wielkim Księstwie Poznańskim. W 1880 roku przed śmiercią Augusta majątek nadal stanowiły folwarki Surhów, Augustówka i Dzierżawka, o łącznej powierzchni 2967 mórg (czyli ok. 1500 ha). Po śmierciu Augusta Cieszkowskiego w 1894 roku majątek objął Feliks Dionizy Szczypiorski i jego syn Wacław, którzy mieszkali w rządcówce aż do początku lat 20-tych. Gospodarstwo posunęło się do przodu. Wybudowano tu nową gorzelnię i wąskotorową kolej konną. Gdy nadeszła I wojna światowa majątek został zniszczony.
W 1945 roku majątek został upaństwowiony. W Surhowie powstał ośrodek dla ociemniałych inwalidów wojennych, później Państwowy Zakład Specjalny – dla głuchoniemych i chorych psychicznie. W 1945 roku siostry ze Zgromadzenia sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi podjęły tam pracę jako pielęgniarki. W 1992 roku zmieniono nazwę na Dom Pomocy Społecznej. Obecnie hospitalizuje się tam osoby chore psychicznie. Park i pałac są zadbane.
Jako ciekawostkę można nadmienić, iż w 2019 roku pojawili się spadkobiercy byłych właścicieli pałacu i zażądali zwrotu nieruchomości. Do wątpliwości podali fakt, że pałac nie podlegał dekretowi z 1944 roku o reformie rolnej. Decyzja wojewody była przeciwna. Wszystkie dokumenty zostały przebadane, przesłuchani zostali tez świadkowie i minister zgodził się z decyzją wojewody. W trakcie zmarł jeden ze spadkobierców i postępowanie zostało zawieszone. Możliwe, ze sprawa zostanie przekazana do sądu administracyjnego, jednak mało prawdopodobne jest by sąd przyznał im rację.
Sklep
Ogłoszenia
