Pierwsza źródłowa informacja o Stawie pochodzi z 1430 r. W tym czasie osada znalazła się w posiadaniu rodu Niemirów ze Stawu - podczaszych chełmskich. Od 1564 r. obok Stawskich: Stanisława, Andrzeja i Jana, właścicielami miejscowości (lub jej części) byli także Chylińscy. Z XVII w. pochodzą pierwsze opisy dwóch dworów.
W XVIII w. Staw przeszedł w posiadanie rodziny Świrskich, a pod koniec XIX w. majątek przejął ród Kozerskich. W 1909 r. dobra zostały sprzedane hrabiemu Antoniemu Roztworowskiemu. Natomiast Kozerscy w 1896 r. wykupili dawną osadę pasiecznika (Staw-Pasieka) i od tego momentu istniejący tutaj niewielki drewniany dworek, otoczony ogrodem i parkiem, stał się siedzibą rodziny. To tutaj Kozerscy przyjmowali Władysława Reymonta, który odbył podróż po ziemi chełmskiej. Owocem tej wyprawy był zbiór reportaży „Z ziemi chełmskiej", ukazujący dramatyczne losy unitów po likwidacji unii przez władze rosyjskie w 1875 r.
Dworek był prawdziwą skarbnicą licznych dokumentów i pamiątek. Miała się nawet w nim znajdować chorągiew ziemi chełmskiej z czasów bitwy pod Grunwaldem. Po śmierci Tadeusza Kozerskiego majątek Staw-Pasieka przejęli Brezowie. Jego żona Janina Brezowa zmarła w 1930 r. w wieku 59 lat i została pochowana na cmentarzu w Czułczycach, gdzie osiem lat później spoczął jej mąż. Do śmierci w 1939 r. posiadłością zarządzała Halina Brezowa, a następnie wychowywana przez sędziostwo Kozerskich Irena Breza, urodzona w 1912 r. W 1941 r. po śmierci Gustawa Brezy majątek pozostał jej własnością do tragicznej śmierci w 1986 r. (Irena Breza została zamordowana). Ostatnia właścicielka Stawu-Pasieki związana była z Chełmem. W tym czasie nie istniał już folwark Staw, który w 1933 r. został przejęty przez państwo. Po II wojnie światowej zdewastowany majątek przejął PGR.
Dwór obecnie już nie istnieje. Zachował się park park. Pierwotnie park charakteryzował się swobodnym układem kompozycyjnym, otoczony był ogrodzeniem, a od strony zachodniej posiadał wjazd z bramą.
Sklep
Ogłoszenia
