Majątki Raciborowice, Kurmanów i Zaniże od XVIII wieku stanowiły własność Wyżgów. W 1805 roku odziedziczył go po ojcu Pawle, syn Wincenty. Po nim, na mocy testamentu z 1853 roku, całość dóbr przejął Bogusław Wydżga, a następnie jego dzieci: Józef, Kazimiera, Helena i Karol. Józef scalił ponownie majątek przejmując i kupując części należące do siostry Kazimiery i brata Karola, by następnie przekazać go synowi Józefowi Marianowi Tomaszowi. Prawdopodobnie w tym czasie powstał zespół dworsko-parkowy w Raciborowicach.
Około 1928 roku dwór zakupił Władysław Kastory, który zamieszkał tam z żoną Heleną i dziećmi (wcześniej był na praktyce u Wydżgi). Dla licznej rodziny dom okazał się za mały. Kastory przebudował go, dodając boczne oficyny połączone z budynkiem dworu w jeden kompleks na planie litery „L". Do wewnątrz prowadził hol, była kuchnia, oddzielna jadalnia i kilka pokoi. Meble były solidne, wykonane z drewna. W saloniku stał duży stół, fortepian i kominek z zielonych kafli. Przed budynkiem, na dużym klombie rosły kwiaty, zieleń tworzyły również krzewy magnolii, świerki srebrzyste i płacząca morwa. Nieopodal był owocowy sad i ogród warzywny. Główny wjazd do dworu tworzyła aleja grabowa.
Kastory był dobrym gospodarzem i człowiekiem, pomagał biednym chłopom, którym udzielał pożyczek, zajmował się sprawami wiejskimi (był prezesem Spółdzielni Spożywców w Raciborowicach). Dom towarzyszył rodzinie Kastorych w dobrych chwilach, kiedy zapełniony domownikami tętnił życiem oraz był świadkiem smutnych, tragicznych wydarzeń. W 1934 roku pani domu - Helena - została zamordowana przez swojego pracownika - pisarza dworu.
Do dzisiejszego dnia opowiadana jest przez mieszkańców wsi ta historia. Helena przyłapała pisarza na kradzieży mleka. Było to już nie pierwszy raz, więc postanowiła zwolnić go z pracy i kazała wynosić się z pałacu. Do awantury doszło w pobliżu domu. W jej trakcie pisarz zdjął z szyi szal i udusił chlebodawczynię, a ciało ukrył w zaroślach. Dom pogrążył się w żałobie. Mąż postanowił uczcić pamięć żony i w miejscu, gdzie zginęła w 1939 roku postawił kapliczkę. Widnieje na niej napis: ,,Dla uczczenia pamięci najlepszej żony i matki świętej pamięci Heleny z Krzyszkowskich Kastoryowej”. Kapliczkę tę postawiono w 5 rocznicę śmierci w 1939 roku.
Następną gospodynią została druga żona Władysława - cioteczna siostra zamordowanej Heleny, z którą Kastory miał troje dzieci. Wkrótce wybuchła wojna. Kastory, oficer rezerwy, został zmobilizowany do wojska. Po kampanii wrześniowej wrócił do domu, lecz nie zaprzestał swojej niepodległościowej działalności. W tym czasie rozwijała się na tym terenie konspiracyjna
siatka ZWZ. Władysław włączył się do działalności konspiracyjnej i został bliskim współpracownikiem Stanisława Jastalskiego „Orszy"- nauczyciela z Teratyna. Jego dom prawdopodobnie był miejscem tajnych spotkań konspiratorów. Złe fatum nie opuściło jednak tej rodziny. W 1942 roku wydarzyła się kolejna tragedia - Władysław Kastory zginął kilkaset metrów od domu, zamordowany przez ukraińskich nacjonalistów. Jego grób znajduje się na
cmentarzu w Buśnie.
Dwór wkrótce opustoszał, a rodzina Kastorych wyjechała do Warszawy. W 1944 roku, w wyniku reformy rolnej, zespół dworski przeszedł na własność Skarbu Państwa. Następnie przekazany został Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Raciborowicach, a dwór i budynki dworskie zostały przeznaczone na biura i mieszkania pracowników RSP.
Dwór to budynek parterowy, murowany z cegły, wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta. Pokryty jest dwuspadowym dachem z blachy. Otacza go zachowany w części zespół parkowy, składający się głównie ze świerków i grabów. Tuż obok rośnie jedno z najstarszych drzew - pomnik przyrody, okazały jesion o obwodzie 3,2 m.
W kolejnych latach dwór przekazany został Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Raciborowicach. Dwór i budynki dworskie przeznaczono wówczas na biura i mieszkania pracowników RSP. Dokonano wielu zmian. Wnętrze dworu zaadaptowano na biura i mieszkania. Zmienił się układ pomieszczeń. Zniszczono i rozebrano łącznik między dworem a „Domem Czerwonym", a także wycięto krzewy i drzewa rosnące koło budynku. Likwidacji uległa również znaczna część zabudowań gospodarczych, zachowały się natomiast obiekty z XIX wieku: dwór, ,,Dom Czerwony", spichlerz, dwa budynki dworskie mieszkalne i budynek gospodarczy.
Obecnie dworek jest zniszczony i wymaga remontu. Jego dawni gospodarze czasami powracają (synowie Kastorego).
Sklep
Ogłoszenia
