Twój koszyk jest pusty
Liczba produktów w koszku: 0.
Lokalizacja: województwo mazowieckie, Warszawa, Tarchomin
Rodzaj obiektu: | Dwór |
Stan zachowania: | Odrestaurowany |
Zastosowanie: | Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Warszawsko-Praskiej |
Przeczytaj więcej informacji o dworze w Tarchominie. Poznaj jego historię. Miłego czytania!
Mały, kompletny świat zachował się cudem pośród wyrosłych w ciągu ostatniego czterdziestolecia bloków mieszkalnych. Prosty świat, którego oś wyznaczały dwie budowle: świątynia i dwór, świat, którego te dwie budowle pełnię utożsamiały i symbolizowały – życia doczesnego w perspektywie wieczności oraz feudalnej zależności w perspektywie Bożej sprawiedliwości. Ten zapisany w strukturze tarchomińskiego krajobrazu stary świat został ostatecznie i nieodwracalnie zniszczony przez oświeceniowych rewolucjonistów, których propozycją stały się ideologie, nie idee, a ich najbardziej spektakularną materializacją – „demokratyczny” blok nowego Tarchomina.
Późnogotycka świątynia pochodzi z XVI wieku, natomiast dwór wzniesiono w połowie XVIII stulecia zapewne dla Józefa Jana Kantego Ossolińskiego, najpierw starosty sandomierskiego i chmielnickiego, chorążego nadwornego koronnego, potem wojewody wołyńskiego i nade wszystko kolatora tarchomińskiej świątyni. Zgrabny, parterowy, wysoko podpiwniczony, nakryty dachem polskim i poprzedzony czterokolumnowym drewnianym gankiem podtrzymującym trójkątny szczyt dwuspadowego daszku.
Niezwykłe wrażenie robi sąsiadująca z dworem rozległa monumentalna oficyna, piętrowa, z wielkoporządkowym toskańskim portykiem wgłębnym na osi, niedopasowana do kameralnych rozmiarów samej siedziby. Pochodzi z początków XIX wieku i miała być najprawdopodobniej częścią okazałego pałacowego założenia, jakie w ulubionym Tarchominie chciał wznieść Tadeusz Mostowski, najmłodszy poseł na Sejm Czteroletni, senator i minister spraw wewnętrzych Księstwa Warszawskiego oraz Królestwa Polskiego. Założenie nie powstało, jednak projekt rezydencji, sygnowany przez uznanego i wziętego architekta Szymona Bogumiła Zuga (1733–1807), autora m.in. warszawskiego kościoła ewangelicko-augsburskiego na ul. Królewskiej oraz pałacyku w Natolinie, zachował się do dziś w Gabinecie Rycin Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego.
Tarchomin w XVI wieku stanowił własność Wesslów i Gołyńskich, w XVII wieku Zaliwskich, a po częstych zmianach właścicieli w początkach XVIII wieku znalazł się w rękach Franciszka Maksymiliana Ossolińskiego (1676–1756), podskarbiego wielkiego koronnego. Od 1738 roku należał do jego syna Józefa Jana Kantego Ossolińskiego (1707–1780), posła na sejmy i wojewody wołyńskiego, a od 1790 roku do Tadeusza Mostowskiego, urodzonego w 1766 roku, świetnie wykształconego najpierw w Collegium Nobilium w Warszawie, potem w Niemczech, Szwajcarii i Francji, kasztelana raciąskiego, podstolego wyszogrodzkiego, najmłodszego posła na Sejm Czteroletni. Tadeusz Mostowski, którego Tarchomin był ulubioną siedzibą, od 1791 roku wydawał „Gazetę Narodową i Obcą”, pisywał do prasy francuskiej, szczególnie do „Moniteura”, a po zwycięstwie targowicy wyjechał na emigrację. Podróżował między innymi z Rozalią z Chodkiewiczów Lubomirską, zgilotynowaną 30 czerwca 1794 roku w Paryżu. Wróciwszy do Polski, wziął udział w powstaniu kościuszkowskim. Gorący patriota, uczestniczył intensywnie w życiu politycznym Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego jako minister spraw wewnętrznych i senator wojewoda. Swój warszawski pałac – pałac Mostowskich – w 1822 roku odstąpił rządowi Królestwa. Powoli zniechęcał się jednak do udziału w polityce i od lat dwudziestych XIX wieku coraz więcej czasu spędzał w Tarchominie. Do działań powstańczych w 1830 roku przystąpił niechętnie. Po upadku powstania udał się na emigrację najpierw do Berlina, następnie do Paryża. Zmarł w 1842 roku w Billancourt pod Paryżem i pochowany został na cmentarzu Montmartre. Jego córka wybiła na jego cześć medal z napisem „Mąż stanu, rolnik, obywatel, mówca, poeta, literat, prace całego życia Krajowi poświęcał”. Od 1842 roku Tarchomin był własnością jego córki Józefy baronowej Morenheim, secundo voto Pawłowej Muchanowowej, a potem od 1881 roku należał do przemysłowca Władysława Kisiela-Kiślańskiego. Następnie własność kościelnej Fundacji im. Papieża Piusa XI. Po II wojnie światowej Tarchomin pozostał własnością kościelną. Chętnie odpoczywał tu kardynał Stefan Wyszyński.
Dom i park w bardzo dobrym stanie. Obiekt niedostępny, słabo widoczny z większej odległości. Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Warszawsko-Praskiej.
Tekst: Piotr Libicki, Dwory i Pałace wiejskie na Mazowszu, Poznań 2013.
Zdjęcie: Piotr Libicki
Powyższy opis pochodzi z publikacji Piotra Libickiego, pt. "Dwory i Pałace wiejskie na Mazowszu".
Publikacja "Dwory i pałac wiejskie na Mazowszu" została wydana przez wydawnictwo REBIS.
Opis książki od wydawcy:
Przewodnik dokumentujący ziemiańskie siedziby; prawie 600 obiektów z terenu obecnego województwa mazowieckiego. Dwory i pałace wiejskie na Mazowszu to kolejna po bestsellerowych Dworach i pałacach wiejskich w Wielkopolsce książka-katalog-przewodnik poświęcona historycznym siedzibom ziemiańskim. W książce opisanych zostało 629 obiektów z terenu obecnego województwa mazowieckiego.
Współautor publikacji: Marcin Libicki
ISBN: 978-83-7301-826-6
Ostatnie wydanie: 2013 r.
Nakład książki został wyczerpany
Piotr Libicki (ur. 1973 r.), historyk sztuki, członek Stowarzyszenia Historyków Sztuki, autor i współautor przewodników i książek, w tym serii poświęconej dworom i pałacom wiejskim w Wielkopolsce, w Małopolsce, na Mazowszu i na Podkarpaciu. W latach 1999-2009 współpracownik Telewizji Polskiej w Poznaniu, autor i współautor ponad 100 programów krajoznawczych i reportaży. W latach 2013-2015 gościnny wykładowca w Instytucie Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM, a w latach 2018-2019 w Instytucie Historii Sztuki UAM. Od 2013 roku pełnomocnik Prezydenta Miasta Poznania ds. estetyki miasta.
Indico S.C. , Przyjaźni9, 84-215 Gowino
NIP: 5882424318, REGON: 366309509
Kontakt z redakcją: