Dwór w Głuchach

Niegdyś Laskowo Głuche, później jako folwark dóbr Laskowo nazywane Głuchy i Laskowo-Głuchy. Dziś miejscowość Głuchy. W XVIII wieku własność Zdzieborskich, w tym w 1783 roku regenta Zdzieborskiego. Później należało do Ludwiki ze Zdzieborskich i Jana Norwidów, rodziców poety Cypriana Kamila Norwida, tu urodzonego w 1821 roku, uważanego przez wielu za czwartego po Mickiewiczu, Słowackim i Krasińskim wieszcza polskiego romantyzmu. Młodszy od nich o niecałe pokolenie, bardziej nowatorski, głęboko katolicki i niemal mistyczny, zmarł w Zakładzie św. Kazimierza w Paryżu w 1883 roku. Po Norwidach kolejno własność Suskich, Deskurów i Winnickich, a następnie kilku innych właścicieli, aż wreszcie od 1912 roku Jeziorańskich. Początkowo rzeźbiarza Bolesława Jeziorańskiego, a później jego córek, w których rękach – jako resztówka niepodlegająca reformie rolnej, Głuchy pozostawały również po wojnie.

Pełen uroku i pełen ducha drewniany, tynkowany kryty gontem dwór, miejsce urodzenia w 1821 roku Cypriana Kamila Norwida. Wzniesiony został z końcem XVIII wieku dla Zdzieborskich. Parterowy, nakryty czterospadowym dachem, z gankami w elewacji frontowej i ogrodowej, o czterech słupach niosących trójkątne zwieńczenie. W zwieńczeniu od ogrodu gipsowe popiersie Adama Mickiewicza autorstwa Bolesława Jeziorańskiego. Takiego dworu bez wątpienia nie powstydziłby się wyrysować wieszcz, zanim „paniczyki młode z cudzych krajów/Wtargnęli do nas hordą gorszą od Nogajów,/Prześladując w Ojczyźnie Boga, przodków wiarę,/Prawa i obyczaje, nawet suknie stare./(...) Opatrzonych w broszurki i w różne gazety,/Głoszących nowe wiary, prawa, toalety” – pisał w Panu Tadeuszu. Moda na neogotyk, kostium francuski i włoski, która pojawi się w XIX stuleciu, nie zdobędzie na Mazowszu wielu zwolenników. Z końcem XIX wieku znów powróci zainteresowanie siedzibami szlacheckimi I Rzeczpospolitej, a styl polski zacznie święcić triumfy.

Tekst: Piotr Libicki, Dwory i Pałace wiejskie na Mazowszu, Poznań 2013.
Zdjęcie: Piotr Libicki