Strzyżew, to miejscowość położona przy drodze z Warszawy do Sochaczewa, zwanej Traktem Królewskim. Od XII wieku drogą tą podróżowali kolejni władcy Polski i książęta mazowieccy. Szlak ten znalazł również zapisy literackie. Lipków i Zaborów uwiecznił w Trylogii Henryk Sienkiewicz. Dwa kilometry przed Żelazową Wolą rozciąga się wieś Strzyżew, której tradycje sięgają również XII wieku. Majątek był własnością szlachecką, która w wyniku podziałów uległa stopniowemu roz- drobnieniu. Zapisy mówią, że w XVI w. właścicielem włości strzyżewskich był Paweł ze Strzyżewa, cześnik sochaczewski, fundator kaplicy parafialnej przy kościele w Sochaczewie. Dwór z tamtych czasów nie zachował się.
W XVII wieku właścicielem był Mikołaj Łayszczewski, kolejno podstarości sochaczewski, pisarz ziemi sochaczewskiej, sędzia sochaczewski a od 1645 roku aż do śmierci (1655 rok) kasztelan sochaczewski. Związany był również z dworem prymasów w Łowiczu. Przez długie lata był starostą łowickim (administratorem dóbr Księstwa Łowickiego), a także marszałkiem dworu. Jego nagrobek znajduje się w kolegiacie łowickiej. Pierwszą żoną Mikołaja Łayszczewskiego była Barbara Duninówna. Jej nagrobek znajduje się również w kolegiacie łowickiej. Drugą żoną była Małgorzata Masłowska, pochowana w kościele jezuickim w Kaliszu. Mikołaj miał dwie córki. Jedna najprawdopodobniej była zakonnicą, druga została wydana za mąż i wysoce uposażona. Na poczet posagu zastawiono Strzyżew. Miał również syna Sebastiana, który przejął majątek po ojcu. Ożenił się z Dorotą z Nieborowa, miał z nią synów – Marcina i Macieja Sebastiana oraz córki – Barbarę i Annę. Rodzina związana była z poetą Janem Kochanowskim, ponieważ wdowa po Sebastianie wyszła za mąż za Piotra Kochanowskiego, wojskiego sandomierskiego a jej córka Barbara była żoną Ludwika Kochanowskiego, wojewody sandomierskiego. Syn Marcin umarł bezpotomnie. Jedynym spadkobiercą został Maciej Sebastian.
W 1683 roku po należność za dzierżawę Strzyżewa zgłosiło się dwóch kanoników łowickich. Maciej wraz z żoną Anną oraz chłopami ze Strzyżewa a także okolicznymi szlachcicami urządzili najazd zbrojny na kanoników. Sprawa krewkich najemców trafiła do sądu w Sochaczewie, sprawę tę Łayszczewski przegrał a kapituła wydzierżawiła dobra Aleksandrowi Kowalczewskiemu. Po krótkim czasie Kowalczewski wykupił je i nazwał „dobrami dziedzicznymi”. Z nieznanych powodów jednak szybko się ich pozbył. W latach 1697–1701 właścicielem majątku był Dionizy Romanowicz, pisarz Wielkiego Księstwa Litewskiego.
W połowie XVIII w. majątek przechodzi w ręce rodu Zembrzuskich, którzy stawiają dwór barokowo-klasycystyczny i otaczają go parkiem krajobrazowym rozciągającym się między Traktem Królewskim a Utratą. Pierwszymi właścicielami Strzyżewa wywodzącymi się z rodu Zembrzuskich byli Karol (pisarz ziemi sochaczewskiej) i Helena. Po śmierci Karola dobra przypadły jego synom Józefowi i Antoniemu. Józef, cześnik a następnie podsędek sochaczewski, spłacił brata i został jedynym właścicielem Strzyżewa. Wdowa po Józefie, Barbara, wyszła za mąż za Lasockiego z Brochowa i osiadła w Brochowie. W Strzyżewie pozostali jej synowie Jakub, Edward i Marceli. Edward Zembrzuski brał udział w konfederacji barskiej, poległ w bitwie pod Dobrzyniem 19 stycznia 1771 roku. Jego ciało przyjaciele z pola walki, na życzenie matki, sprowadzili do Brochowa. Został pochowany w rodzinnym grobie Lasockich. Dobra strzyżewskie objął Jakub, łowczy sochaczewski a po jego śmierci w 1814 roku jego bratanek Józef Zembrzuski. Zembrzuscy, na rzecz majątku, zaciągnęli długi. Gdy 8 maja 1805 roku spłonęła wieś, a rok później, na skutek działań wojsk napoleońskich, uległy zniszczeniu wszystkie zabudowania dworskie, majątek wystawiono na sprzedaż. W 1827 roku majątek Strzyżew liczył 15 domów, 133 mieszkańców i należał do parafii Brochów.
W latach 1833–1842 właścicielką majątku i dworu była Marianna Hennenberg, a w latach 1842–1855 był nim Adam Lasocki z Brochowa. Adam Lasocki był jednym z bardziej majętnych właścicieli dóbr strzyżewskich. Jego żona Kunegunda była skoligacona ze Skarbkami, a jej rodzoną siostrą była Barbara Wodzińska, babka po kądzieli Marii, miłości Fryderyka Chopina. Syn Adama i Kunegundy – Michał w 1816 r. ożenił się z Antoniną Łączyńską, uczennicą Mikołaja Chopina, w czasach gdy pełnił on obowiązki guwernera Łączyńskich.
W latach 50. XIX wieku majątek Strzyżew składał się z dwóch dużych gospodarstw i był dzierżawiony przez Haya a następnie przez Govenlocka. W latach 60. został kupiony przez Petera Garvie, producenta lnu z Żyrardowa. Zarządzany był przez Dicksona, który na strzyżewskich łąkach hodował konie wyścigowe. Rodzina Garvie sprzedała Strzyżew w 1907 roku, już po powrocie do Szkocji. Brytyjski konsul major Alex Murray stał się bliskim przyjacielem rodziny Garvie. Żona konsula nigdy nie wyszła w pełni z depresji poporodowej. Ich jedyny syn, Sandy, spędził wiele swoich wakacji w Strzyżewie.
Od 1907 roku dwór należał do rodziny Żukotyńskich. Początkowo majątkiem zarządzał Michał Żukotyński. Był absolwentem Politechniki w Rydze, zmarł w 1922 roku i jest pochowany na cmentarzu w Zawadach. Był żonaty z Heleną Wilską z Rogowa i miał 2 córki Hannę Karczewską i Irenę Oraczewską oraz syna Jana, który w latach 30. XX w. zarządzał Strzyżewem. Zmarł w 1956 r. w Gorzowie. Jan Żukotyński był świetnym strzelcem i jako szef sekretariatu Ministra Rolnictwa był organizatorem polowań dyplomatycznych. W jadalni w Strzyżewie wisiało 6 jelenich poroży, w tym jeden wyjątkowo piękny czternastak, zdobywca złotego medalu na wystawie łowieckiej w Berlinie w 1936 roku.
Po powstaniu warszawskim dwór był miejscem schronienia dla uciekinierów z Warszawy. Wśród nich znalazły się dwie sanitariuszki z batalionu AK „Parasol” – Hania Karczewska, siostrzenica Żukotyńskiego i Lucyna Podlaska. W okresie powojennym budynek był mocno dewastowany, a w latach 90. XX w. stał się zupełną ruiną.
W 2010 roku trud odbudowy i rekonstrukcji dworu w Strzyżewie podjęła firma OMIKRON Sp. z o.o. Za sprawą nowego właściciela, pod czujnym okiem mazowieckiego konserwatora zabytków dwór odzyskał dawną świetność.
Sklep
Ogłoszenia
