Dwór w Żdżarowie

Podobnie jak dwory we Wsoli, w Woli Boglewskiej czy Zdunowie wzniesiony na początku XX wieku dla Antoniego Grzybowskiego dwór w Żdżarowie bardziej przypomina współczesne miejskie wille aniżeli tradycyjne ziemiańskie siedziby. Na centralizującym planie, nieregularny, o zróżnicowanej bryle parterowej i piętrowej, z ryzalitami, czworoboczną wieżą wtopioną w naroże i oryginalną neorenesansową attyką wieńczącą część budowli. Dachy dwuspadowe i naczółkowe, a na wieży dach namiotowy. Odniesienia do historycznych form nie budzą zdziwienia. Wspaniałe kamienice czy miejskie domy tego czasu z lubością sięgały po architektoniczne motywy z różnych epok, łączyły je w harmonijną całość przełamywaną już wyraźnie formami rodzącego się modernizmu. Tak dzieje się również w żdżarskim dworze.

Żdżarów wymieniany jest co najmniej od XVI wieku. W końcu XVIII wieku własność Kuczborskich, na przełomie XIX i XX wieku, aż do okresu międzywojennego, Grzybowskich, w tym Antoniego Grzybowskiego. Od 1937 roku Żdżarów należał do Śliwczyńskich i w ich rękach pozostawał do końca.

Dom w ruinie. Dobrze utrzymane resztki zdewastowanego parku. Obiekt niedostępny, słabo widoczny z większej odległości jedynie w zimie.

Tekst: Piotr Libicki, Dwory i Pałace wiejskie na Mazowszu, Poznań 2013.
Zdjęcie: Piotr Libicki