Dwór w Krzesku-Majątku

Od 1852 roku Krzesk-Majątek był własnością Marchockich, w tym w 1909 roku Zygmunta Marchockiego. W końcu lat dwudziestych XX wieku właścicielem był Zygmunt Marchocki, a majątek liczył 831 hektarów.

Klasycystyczy dwór wzniesiony został dla Marchockich w pierwszej połowie XIX wieku. Parterowy, nakryty czterospadowym dachem, z ryzalitem na osi zwieńczonym trójkątnym szczytem, z charakterystycznym półkolistym oknem. Budynek powiększono po połowie stulecia o nieregularne piętrowe skrzydło w modnym w owym czasie stylu nawiązującym do willi włoskiej z nakrytą niskim dachem wieżą-belwederem. Podobną „włoską” przybudówkę zyskały m.in. dwory w Bartodziejach i Krzynowłodze Wielkiej. Murowany, zwieńczony balustradą sześciokolumnowy ganek dodany został w wieku XX, zapewne około 1910 roku, kiedy już trudno było sobie wyobrazić ziemiański dwór bez kolumnowego portyku, do czego bez wątpienia przyczynił się kształtowany z początkiem wieku styl polski. Przy dworze w kompletnej ruinie zachowała się stara oficyna z początku XIX wieku, która mogłaby służyć za podręcznikowy przykład dworu typu „chudopacholskiego”, z kanałem kominowym w samym środku budynku. W szerokiej podstawie komina zwężającej się ku górze znajdowała się tzw. czarna kuchnia. Przykładem takiego dworu jest zachowany do dziś dwór w Szczytnie.

Tekst: Piotr Libicki, Dwory i Pałace wiejskie na Mazowszu, Poznań 2013.
Zdjęcie: Piotr Libicki