Pałac w Seroczynie

W XIV wieku Seroczyn był własnością Boglewskich, później książąt mazowieckich, w XV i XVI wieku Głoskowskich, po nich Krzyckich, od 1621 roku i aż do XVIII wieku Oborskich. W XVIII i w pierwszej połowie XIX stulecia Seroczyn należał do Cieszkowskich, w tym w 1783 roku do Krzysztofa Cieszkowskiego, kasztelana liwskiego. W drugiej połowie XIX i w wieku XX w rękach Wernerów, w tym w 1909 roku Edmunda Wernera, a w późnych latach dwudziestych spadkobierców po Edmundzie Wernerze. Majątek liczył wów-czas 1408 hektarów.

Zwykle nowa siedziba stawała w miejscu wcześniejszego dworu zgodnie z zasadą genius loci – przekonania o niepowtarzalności miejsca, ożywianego duchem często kilkusetletniej historii.Czasem jednak ze względów praktycznych lub sentymentalnych zachowywano dawny dwór jako lamus lub oficynę nowej rezydencji. Tak stało się w Odrzywołku i tak stało się w Seroczynie. Pierwotny dwór wzniesiony został w pierwszej połowie XIX wieku zapewne dla Cieszkowskich. Parterowy, nakryty dachem naczółkowym, z drewnianym czterokolumnowym gankiem poprzedzającym wejście i zwieńczonym trójkątnym szczytem. Urozmaiceniem prostej formy dworu są półkoliste nadświetla wejścia głównego na osi oraz drzwi w elewacji bocznej, którą dodatkowo dekoruje półkoliste okno w partii szczytowej. Dobra sytuacja finansowa nowego właściciela, rodziny Wernerów, pozwoliła wystawić w Seroczynie nową rezydencję. W ostatniej tercji XIX wieku powstał eklektyczny pałac usytuowany prostopadle do starej siedziby. O nieregularnej bryle parterowej i piętrowej, ożywionej obustronnym ryzalitem, kolumnowym gankiem i przeszkloną werandą oraz od frontu niewielką sionką poprzedzającą wejście. Wszystkie części budowli nakryte zostały dachami dwuspadowymi. Pałac nie ma nic z okazałości wcześniejszych oficjalnych ośrodków dóbr. To prawdziwie prywatny wiejski dom.

Tekst: Piotr Libicki, Dwory i Pałace wiejskie na Mazowszu, Poznań 2013.
Zdjęcie: Piotr Libicki