Dwór w Górze

Góra wzmiankowana jest od 1349 roku. Od końca XIV wieku w rękach drobnej szlachty herbu Bogoria. W XVI wieku współwłaścicielem był Stanisław Górski (zm. 1572), historyk, sekretarz królowej Bony, kanonik krakowski, dziekan płocki, a potem Jan Górski, sekretarz Zygmunta Augusta, późniejszy archidiakon płocki. Od 1622 roku własność Marcina Gawareckiego i Anny z Lekowskich, którzy sprzedali wieś Ludwikowi Krasińskiemu, kasztelanowi ciechanowskiemu, staroście płockiemu. W rękach Krasińskich Góra pozostała do około 1785 roku. W początkach XIX wieku własność Kadłubowskich, a następnie w 1835 roku sprzedana Bogumiłowi Kołaczkowskiemu i jego żonie Aspazji z Wilkanowskich, od której w 1846 roku odkupił Górę Adam Goltz. W 1856 właścicielem był Kazimierz Radkiewicz, następnie Konstanty Woźnicki, od 1862 roku Józef Umiński, od 1872 Jan Olszewski, a od 1885 roku, kiedy majątek kupił Antoni Popkowski, przeszedł do rodziny Popkowskich. W 1909 roku właścicielem Góry był Antoni Popkowski, a w końcu lat dwudziestych XX wieku Stefan Popkowski. Majątek liczył wówczas 367 hektarów. Stefan Popkowski był ostatnim właścicielem Góry.

Dwór eklektyczny, wzniesiony w 1880 roku dla Jana Olszewskiego, parterowy, nakryty okapowym dachem dwuspadowym z piętrowymi ryzalitami środkowymi w obu elewacjach zamkniętymi szczytami dwuspadowych dachów. Przed ryzalitami portyki wspierające balkony, złożone z czterech wielobocznych filarów. Eklektyzm dworu wyraża się w dość swobodnym traktowaniu architektonicznej dekoracji, jak boniowania, nadokienne płyciny i parapety, żeliwna balustradka balkonu, w końcu filary – ich wieloboczna forma i niemieszczące się w ramach klasycznych porządków kapitele. Nie mniej eklektyczny charakter masnycersko wypracowany okapowy dach przypominający dachy szwajcarskich „szaletów”.

Tekst: Piotr Libicki, Dwory i Pałace wiejskie na Mazowszu, Poznań 2013.
Zdjęcie: Piotr Libicki