Architekci, którzy wznosili mazowieckie dwory i których znamy z imienia i nazwiska, byli zwykle absolwentami Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu, Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie lub Politechniki Ryskiej. Była to naturalna konsekwencja przynależności Mazowsza do imperium rosyjskiego. W efekcie wznoszone przez nich gmachy nierzadko naznaczone były klasycyzmem rosyjskim, oficjalnym stylem cesarstwa, jaki dominował w stolicy Petersburgu. Dla Wielkiego Księstwa Poznańskiego stolicą był Berlin. On nadawał ton architekturze Wielkopolski XIX wieku, a tamtejsza Królewska Akademia Sztuk Pięknych oraz Akademia Budowlana, późniejsza Politechnika Charlottenburska, były uczelniami kształcącymi również polskich architektów i budowniczych. Pałac w Łącku jest rezydencją wyjątkową, bo choć powstał w zaborze rosyjskim, jest doskonałym przykładem berlińskiego klasycyzmu w wydaniu najwybitniejszego pruskiego architekta tego czasu i obok Leona von Klenze najwybitniejszego architekta niemieckiego pierwszej połowy XIX wieku – Karola Fryderyka Schinkla. Równie dobrze stanąć mógłby w Berlinie pomiędzy Schinklowskim teatrem na Gendarmenmarkt a Schloss Tegel pruskiego dyplomaty Wilhelma von Humboldta. W ukształtowaniu bryły o zarysowanych trzech częściach jest nawet podobny do berlińskiego pałacu hr. Atanazego Raczyńskiego, którego autorem był Heinrich Strack, uczeń Schinkla, a który stał na reprezentacyjnym placu Królewskim i z czasem ustąpił miejsca monumentalnemu gmachowi Reichstagu. Choć wskazywanie konkretnego architektonicznego wzoru jest nieuprawnione, to berliński i schinklowski duch jest w architekturze łąckiego pałacu wyraźnie obecny. Ale skoro wznosił go dla Fuhrmannów w latach 1872–1873 poznaniak wykształcony w Berlinie, a potem pracujący w zaborze pruskim, w Bydgoszczy, Korneli Gabrielski (1817–1884), dziwić to aż tak nie musi. Pałac od frontu jest dość regularną budowlą piętrową, z nieco wyniesionym ku górze środkowym ryzalitem i ryzalitami bocznymi również wyrastającymi nieznacznie ponad korpus pałacu, co tworzy sugestię, że jest on zbudowany z trzech części połączonych łącznikami. Lewy ryzalit ma nieregularny charakter i jest zapowiedzią swobodniejszego ukształtowania strony ogrodowej. Berliński i schinklowski smak mają w szczególności podwójne okienka górnej kondygnacji, delikatne graficzne nadokienne gzymsy, obramienia drzwi i okien środkowej osi centralnego ryzalitu oraz jego zwieńczenie – spłaszczony trójkątny fronton. Ukształtowana mniej efektownie strona ogrodowa dzięki umieszczonej przy jednym z ryzalitów ośmiobocznej wieży zyskuje charakter włoskiej willi z belwederem. Ten odmienny wyraz dobrze odpowiada szerokiej panoramie, jaka otwiera się stąd na jezioro i położone po drugiej jego stronie mauzoleum rodziny Fuhrmannów. Odmienny wyraz również z innego powodu. Frontem pałac w Łącku skierowany jest na... podwórze folwarczne. Jest to cecha wielu niemieckich dworów i pałaców wznoszonych nie tylko w Wielkopolsce, na Pomorzu czy w Prusach, ale w całych Niemczech. W tym uczynieniu z folwarcznego podwórza osi założenia wyczuwa się cząstkę protestanckiej doktryny, w której praca staje się osią ludzkiej egzystencji. Jakże jesteśmy daleko od polskich dworów, których folwark położony był z boku, często w sposób niewidoczny, gdyż mieszkanie na wsi służyło przede wszystkim miłemu wiejskiemu bytowaniu z dala od zmartwień i trosk, również pracy. Jeśli sobie o niej przypominano, to tylko dlatego, że była nieuniknioną koniecznością lub poetyckim sztafażem życia na wsi.
Sklep
Ogłoszenia
