Dwór w Główinie

Główina w 1783 roku była własnością Zgromadzenia Księży Misjonarzy z Płocka. W początkach XX wieku należała do Dmowskich, w tym w 1909 roku do Wacława Dmowskiego. Pod koniec lat dwudziestych XX wieku i aż do końca własność Bronisława Jaskólskiego. Majątek liczył wówczas 258 hektarów.

Jasny zwykle podział na elewację frontową od podjazdu i elewację ogrodową po drugiej stronie budynku, ukształtowany w XVII wieku pod wpływem wersalskiego założenia entre cour et jardin, a występujący właściwie aż do okresu międzywojennego, tu nie został zrealizowany. We dworze w Główinie elewacja frontowa jest jednocześnie elewacją ogrodową. Uzasadnieniem w tym wypadku połączenia obu funkcji jest imponujące położenie budowli na wysokiej skarpie wiślanej. W ten sposób podkreślano znaczenie pięknego widoku. Dwór powstał najprawdopodobniej w XIX wieku i w latach dwudziestych XX został rozbudowany i na nowo ukształtowany dla Bronisława Jaskólskiego. Niewykluczone, że wówczas zmieniono charakter obu elewacji. Parterowy, nakryty dachem naczółkowym z ryzalitami bocznymi stanowiącymi wspomnienie alkierzy barokowych dworów. Nad ryzalitami trójspadowe daszki. Na osi wystawka dachowa zwieńczona trójkątnym szczytem, a poniżej czterofilarowy portyk wspierający balkon. Dwór mieści się w nurcie tak zwanego stylu polskiego w jego wersji zbliżonej znacznie bardziej do historycznych dworów epoki baroku i klasycyzmu aniżeli stawiane w tym czasie dwory-wille w Adamowiźnie, Kurczowej Wsi czy Ujazdowie.

Tekst: Piotr Libicki, Dwory i Pałace wiejskie na Mazowszu, Poznań 2013.
Zdjęcie: Piotr Libicki