Dwór w Wkrze

Kiedy spoglądamy na misterną snycerską dekorację dworu we Wkrze, trudno zgodzić się z opinią Fryzyjczyka Ulryka von Werdum z połowy XVII wieku, który w niedbałości i lenistwie dopatrywał się popularności drewna w Polsce. To raczej słabość i przyzwyczajenie oraz niższy koszt budowy powodowały, że powszechnie do połowy XIX wieku, a nawet do końca stulecia wznoszono dwory drewniane. Ich rzemieślnicza doskonałość często przewyższała budowle murowane. Dwór we Wkrze wzniesiony został w ostatniej ćwierci XIX wieku. Parterowy, nakryty dość niskim dachem czterospadowym, z ryzalitem-sionką w elewacji frontowej oraz obszerną misternej snycerskiej roboty werandą w elewacji bocznej. Wokół okien dekoracyjne obramienia, a na narożach drewniane pilastry. Spoglądając na ten dwór, bliżsi możemy być opinii nuncjusza papieskiego Germanica Malaspiny, który już w XVI wieku podziwiał pięknej roboty drewniane dwory i pałace w Polsce, porównując je do najpiękniej ułożonego drwa na podpałkę.

W końcu XVIII wieku Wkra należała do Zielińskich, a w XX wieku Sujkowskich. W 1905 roku i w 1909 roku do Tadeusza Sujkowskiego, a w okresie międzywojennym do jego dzieci: Bronisława Sujkowskiego, Stefana Sujkowskiego i Anny Orłowskiej. Majątek w końcu lat dwudziestych liczył 440 hektarów. Ostatnią właścicielką majątku była Anna Orłowska z dziećmi. Anna Orłowska (ur. 1897), szykanowana przez Niemców, Rosjan i UB, zmarła 10 kwietnia 1945 roku.

Dom u progu ruiny. Resztki zdewastowanego parku. Obiekt dostępny z zewnątrz, zamieszkany przez kilka rodzin.

Tekst: Piotr Libicki, Dwory i Pałace wiejskie na Mazowszu, Poznań 2013.

Zdjęcia:

• Piotr Libicki 
• Jakub Korwin-Szymanowski, Alchimowicz Szymanowski Architektura, 2020 (udostępniono za zgodą autora)