Podziel się:

Zapoznaj się z historią pałacu w Balicach

Przeczytaj więcej informacji o pałacu w Balicach. Poznaj jego historię. Miłego czytania!

Pałac

W czasach średniowiecznych wieś była własnością rodu Toporczyków, którzy po zamieszkaniu w Balicach przejęli od nazwy siedziby nazwisko Balickich. Następnym właścicielem był Seweryn Betman oraz po 1519 roku jego zięć Seweryn Boner. To on dokonał przebudowy pałacu, czyniąc z niego rezydencję goszczącą najznamienitsze tęgie umysły. Dziedzicem pałacu stał się jego syn, Jan Boner, który przekazał go swojej siostrze Zofii z Bonerów Firlejowej. Balice pozostały w rękach Firlejów przez półtora stulecia. Dokonali przebudowy pałacu i założyli ogród z sadem owocowym. Gdy wojska szwedzki najechały Polskę, pałac został ograbiony i zniszczony.

Pod koniec XVII wieku pałac przeszedł na własność Szembeków. Jan, kanclerz wielki koronny, odbudował pałac, który w połowie XVIII wieku stał się ruiną. Kolejną odnową pałacu zajęła się Urszula Darowska na początku kolejnego stulecia. Pod koniec XIX wieku przeszedł w posiadanie księcia Dominika Radziwiłła, który w latach 1887-1894 zlecił krakowskiemu architektowi Tadeuszowi Stryjeńskiemu totalną przebudowę pałacu. Gdy II wojna światowa dobiegła końca pałac został przekazany Uniwersytetowi Jagiellońskiemu. Od 1950 roku przeznaczono go na centrum konferencyjne i hotel dla Instytutu Zootechniki. Ich sukcesem jest sklonowanie somatyczne królika czy narodziny transgenicznego knura. Dzięki ich osiągnięciom Balice przyciągają naukowców.

Nawiązujący stylem do baroku pałac składa się z kwadratowego korpusu z ryzalitem na osi oraz bocznych skrzydeł. Najbardziej widowiskowa jest część środkowa z parterowym ryzalitem, który otaczają schody prowadzące na taras, pod którym znajduje się hol wejściowy. Na piętrze pałacu zachwyca czterokolumnowy portyk udekorowany trójkątnym przyczółkiem z kartuszem herbowym w polu. Okna pałacu są różnorodne. Opasają je skromne tynkowe opaski lub rozbudowane z trójkątnymi nadokiennikami dekorowane roślinnymi motywami. Na uwagę zasługują również zdobienia sufitów i ścian, intarsjowane podłogi i XIX-wieczna stolarka. Pałacowe wnętrza wypełniały dystyngowane meble, cenne obrazy, książki i pamiątki rodzinne. Na wielkość tych zbiorów wpływ miał Hieronim Radziwiłł, syn Dominika Radziwiłła, który był koneserem sztuki. Na parterze budynku znajdowała się sypialnia Dominika Radziwiłła, nieduży salon, kaplica i pomieszczenia gospodarcze. Piętro należało do Hieronima, jego żony i dzieci, gdzie znajdowały się ich pokoje.

Źródła wiedzy
  • Bogusław Krasnowolski, Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013.
  • Małopolski Instytut Kultury w Krakowie, www.mik.krakow.pl, dostęp online

Opracowanie: Nina Herzberg-Zielezińska, zdjęcia:


Leksykon Bogusława Krasnowolskiego

Zachęcamy do zakupienia "Leksykonu zabytków architektury Małopolski" autorstwa Bogusława Krasnowolskiego, która jest dostępna w naszej księgarni internetowej Dwory i Pałace Polski. Powyższy opis obiektu rezydencjalnego został opracowany m. in. na podstawie wymienionej publikacji.