Pierwsza pisana wzmianka o Starym Gostkowie pochodzi z 1391 roku Jego właścicielami byli wówczas Gostkowscy. Najbardziej znanym przedstawicielem rodu był Wojciech Gostkowski, żyjący w I połowie XVII wieku. Od 1612 roku pełnił funkcję pisarza skarbu koronnego. Był autorem dwóch traktatów ekonomicznych. W jednym z nich pt. Sposób, jakim góry złote, srebrne w przezacnym Królestwie Polskim zapsowane naprawić (wydanym w 1622 rokiu), jako pierwszy wypowiedział się na temat fatalnych skutków przesilenia pieniężnego w Polsce w latach 1620-1622, przedstawił również projekt reformy monetarnej. Wojciech uważał, że Polska jest bogatym krajem dzięki produkcji rolniczej. Opowiadał się za redukcją pieniądza i zamknięciem granic. Występował przeciwko taksom wprowadzanym na towary. W swoim drugim traktacie pt. Detectio Accesy skarbu króla Jego Mości i Rzeczypospolitej zdemaskował wszelakie sposoby nadużyć podatkowych i zaproponował szereg dodatkowych obciążeń podatkowych mieszczan oraz szlachty i duchowieństwa. Postępowość jego poglądów wyrażała się w postulowaniu jednolitego systemu celnego i centralnej administracji państwowej.
Po Gostkowskich majątek przeszedł w ręce Załuskich herbu Junosza. Hieronim Załuski, kasztelan rawski, ożenił się z Ludwiką Wierzbowską, która zasiliła majątek dobrami Łasku. W 1700 roku urodził im się syn, Jan Prosper. Był on kuchmistrzem litewskim od 1735 roku, starostą zawichojskim i chęcińskim, odznaczonym w 1744 roku Orderem Orła Białego. W czasie wolnej elekcji w 1733 roku poparł on kandydaturę Stanisława Leszczyńskiego. W 1730 roku ożenił się z Wiktorią Ludwiką Rozalią Szołdarską z Szółdr herbu Łodzia (1710-1775), z którą doczekał się pięciu synów - Józefa, Ignacego Jakuba Stefana, Marcina, Floriana i jednego nieznanego z imienia oraz pięciu córek - Brygidy, Rozalii Franciszki, Julii Joanny, Ludwiki, Marianny i jednej nieznanej z imienia. Jan Prosper Załuski został zamordowany w tajemniczych okolicznościach 5 lipca 1745 roku w Sanoku.
Najstarszy z synów Jana Prospera, Ignacy Jakub Stefan Załuski (ur. w 1733 roku) był starostą ojcowskim, chęcińskim i zawichojskim, podkomorzym dworu królewskiego. Uczestniczył w sejmie koronacyjnym Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1764 roku. Tak jak i ojciec, również został odznaczony Orderem Orła Białego. Ożenił się on z Marianną Dembińską z Dembian herbu Rawicz, z którą miał dwoje dzieci – Wiktorię i Teofila Wojciecha. Ignacy zmarł w 1777 roku.
Majątek w Starym Gostkowie przypadł w udziale Teofilowi Wojciechowi Załuskiemu (ur. w 1760 roku). Był kasztelanem buskim, podskarbim nadwornym koronnym, starostą grodzkim, chęcińskim, szambelanem austriackim. Podobnie jak dziadka i ojca odznaczono go w 1787 roku. Orderem Orła Białego. W następnych latach nie przyniósł on chluby swojej rodzinie. Teofil był przeciwny Konstytucji 3 maja (po jej uchwaleniu zrzekł się swojego krzesła w Senacie). Od 1792 roku pełnił funkcję konsyliarza konfederacji generalnej koronnej w konfederacji targowickiej - jako poseł z województwa sandomierskiego na sejm grodzieński posłusznie wypełniał polecenia posła rosyjskiego Jakoba Sieversa. Był też członkiem konfederacji grodzieńskiej w 1793 roku i posłem na sejm grodzieński w 1793 roku. - został mianowany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego członkiem deputacji do traktowania z posłem rosyjskim Jakobem Sieversem. 22 lipca 1793 roku podpisał traktat cesji przez Rzeczpospolitą ziem zagarniętych przez Rosję, a 25 września cesji ziem zagarniętych przez Prusy w II rozbiorze Polski.
Teofil był trzykrotnie żonaty. Około 1780 roku poślubił Elżbietę Dembińską. W 1784 roku ożenił się z Honoratą Stempkowską na Nieświeżu herbu Suchekomnaty, wojewodzianką kijowską, z którą miał pięcioro dzieci – Marię Salomeę, Józefa Bonawenturę Ignacego, Helenę, Franciszkę Marię i Karola Teofila. Po rozwodzie z Honoratą, około 1810 roku poślubił Mariannę Górską, z którą miał syna, Jana Konrada. W odróżnieniu od ojca, Józef Bonawentura i Karol Załuscy wykazali się patriotyczną i bohaterską postawą, biorąc aktywny udział w powstaniu listopadowym.
Około 1785 roku Teofil Wojciech Załuski sprzedał majątek w Starym Gostkowie swojemu kuzynowi, Bogumiłowi Załuskiemu (ur. w 1750 roku). Ożenił się on w 1780 roku z Agnieszką Jabłkowską. Urodziło im się troje dzieci – zmarły w młodym wieku syn Antoni oraz dwie córki – Marianna i Tekla. Marianna wyszła za mąż za Jakuba Wojciecha Lipskiego z Lipego herbu Grabie i urodziła mu dwoje dzieci – Agnieszkę i Konstantego. Tekla wyszła za mąż za Józefa Antoniego Nikodema Wierzchlejskiego z Gaszyna herbu Berszten i odziedziczyła majątek w Starym Gostkowie. Doczekała się dziesięciorga dzieci – Bolesława Teofila Antoniego, Józefa Jakuba Erazma, Zygmunta Teofila Józefa, Tekli Józefy Marianny, Józefy, Antoniny Katarzyny, Brunona Zygmunta, Agnieszki Marianny, Marceli Marianny Marcjanny i Pauliny Marii. W 1836 roku Marcela wyszła za mąż za Antoniego Wyssogota-Zakrzewskiego herbu Wyskota i w posagu otrzymała od rodziców majątek w Starym Gostkowie. Tekla była jednak jego współwłaścicielką aż do śmierci. Józef zmarł w 1839 roku, zaś Tekla po długiej chorobie w kwietniu 1855 roku w Warszawie
W II połowie XIX wieku majątek w Starym Gostkowie stał się własnością rodziny Skrzyńskich herbu Zaremba. Wg wydanego w 1881 roku „Słownika Geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich” Stary Gostków należał wówczas do Aleksandra Skrzyńskiego – majątek miał wówczas z przyległym Truskawcem 1800 mórg. Aleksander ożenił się z Walerią Łączyńską herbu Kościesza i miał z nią pięcioro dzieci – Ludmiłę Bronisławę Marię, Annę, Bogumiłę Władysławę Marię, Józefę Faustynę i Gabriela Żelisława. Po śmierci Aleksandra w 1892 roku majątek przejął jego jedyny syn Gabriel Żelisław Skrzyński. Około 1880 roku wziął on ślub z Marią Łaszczyńską z Łaszczyna herbu Wierzbna. Małżeństwo doczekało się czwórki dzieci – Ludwika, Zofii, Gabrieli i Aleksandra. Córki przeznaczono do zakonu urszulanek. Po śmierci Gabriela w 1923 roku starszy syn dostał w spadku dobra w Nowej Wsi, zaś majątek w Starym Gostkowie przypadł w udziale młodszemu synowi, Aleksandrowi Skrzyńskiemu. Ukończył on studia w Wyższej Szkole Rolniczej w Warszawie, tytuł inżyniera rolnika zdobył w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w 1925 roku Aleksander wziął ślub z Antoniną Górską herbu Ślepowron i miał z nią sześcioro dzieci – Marię, Wandę, Annę, Teresę, Jerzego i Krystynę. W okresie międzywojennym wielkość gospodarstwa w Starym Gostkowie oszacowano na około 320 hektarów. Wielki kryzys gospodarczy tych lat przyniósł jednak rodzinie spore straty. Aleksander musiał szukać pracy – najpierw został administratorem majątków takich rodzin jak Klemensów czy Zamoyskich, następnie zatrudnił się w Towarzystwie Eksploatacji Soli Potasowej na terenie województwa łódzkiego. Po wybuchu II wojny światowej, w kwietniu 1940 roku, cała rodzina Skrzyńskich została aresztowana i trafiła do więzienia w Łęczycy, skąd Aleksander został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Dachau i Mauthausen-Gusen, gdzie zmarł 13 sierpnia 1940 roku. Pałac przejął niemiecki administrator, który zarządził otynkowanie większości polichromii. Żona, dzieci oraz teściowa Aleksandra z Łęczycy przewieziono do obozu w Łodzi, a następnie deportowano do Generalnego Gubernatorstwa. Rodzina kilka miesięcy spędziła na Lubelszczyźnie, skąd przeniosła się do Krakowa. Antonina zaczęła tam pracę w niemieckim biurze, a także zajmowała się nielegalnym handlem. Zmarła w 1981 roku.
Po wojnie pałac był użytkowany przez spółdzielnię produkcyjną i został doprowadzony niemal do ruiny. W części gospodarczej obiektu została założona w 1971 roku Stacja Hodowli i Unasieniania Zwierząt, której sukcesywna rozbudowa doprowadziła do całkowitej likwidacji południowego skrzydła parku. Pałac od zniszczenia uratował Antoni Pawenda, który w 1947 roku objął stanowisko kierownika Stacji Unasienniania Zwierząt. W okresie przedwojennym pełnił funkcję administratora majątków ziemskich na terenie Kujaw. Żeby zapobiec stopniowemu niszczenia pałacu, zaczął powoli przywracać mu dawny blask – wstawił nowe szyby, załatał dziury w dachu, naprawił drewnianej podłogi. W latach 1962-1965 prof. K. Dąbrowski przeprowadził renowację zabytkowych fresków wewnątrz budynku. Obecnie w pałacu swoją siedzibę ma Urząd Gminy Wartkowice.
Sklep
Ogłoszenia
